راهنمای جذب سرمایه از دوستان و آشنایان یا اعضای خانواده برای استارتاپ‌ها

افزایش و جذب سرمایه از دوستان و آشنایان می‌تواند بسیار پر تنش باشد و منجر به ایجاد مشکلات و اصطحکاک در بین اعضای خانواده شود. گزینه‌های مختلف تامین و افزایش سرمایه در دوره‌های حیات یک کسب‌وکار وجود دارد که جذب سرمایه از دوستان و خانواده تنها یکی از آن‌ها است. سرمایه گذاری Pre-Seed که برای راه‌اندازی شرکت استفاده می‌شود یک سرمایه‌گذاری با ریسک بالا است و در بعضی مواقع برای سرمایه‌گذاران سنتی پر ریسک‌تر از آن است که اقدام به سرمایه‌گذاری کنند. در چنین شرایطی جذب سرمایه از حلقه دوستان و آشنایان و کسانی که به بنیان‌گذاران استارتاپ اعتماد دارند در اولویت قرار می‌گیرد. سرمایه‌گذاری اعضای خانواده در استارتاپ پر ریسک است اما این ریسک می‌تواند از طریق سرمایه‌گذاری زود هنگام با قیمت پایین‌تر هنگامی که شرکت در کف ارزش خود قرار دارد جبران شود. با شفاف کردن هر چه بیشتر مناسبت‌های تجاری و پایبندی به بازپرداخت تعهدات خود می‌توان از بروز مشکل در روابط شخصی و خانوادگی جلوگیری کرد. برای آشنایی بیشتر با جزئیات تامین سرمایه از دوستان یا اعضای خانواده به خواندن مقاله زیر ادامه دهید.

دلیل جذب سرمایه از دوستان و آشنایان چیست؟

جذب سرمایه از دوستان و آشنایان به عنوان یک سرمایه‌گذاری زود هنگام و پیش از موعد برای بنیان‌گذاران راهگشا است. هنگام تلاش برای راه‌اندازی کسب‌وکار جدید کمک مالی می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. در این شرایط جلب اعتماد اعضای درجه اول خانواده و دوستان نزدیک به مراتب راحت‌تر از جلب اعتماد سایر سرمایه‌گذاران استارتاپی بوده و کار را برای کارآفرینان ساده‌تر می‌کند. دلایل زیر خلاصه‌ای از مهم‌ترین دلایل جذب سرمایه از افراد نزدیک و مورد اعتماد بنیان‌گذاران است.

1. داشتن کنترل بیشتر در اداره امور رایج کسب‌وکار
2. دریافت سرمایه مورد نیاز در کمترین زمان ممکن
3. تحمل فشار و اضطراب پایین‌تر برای بنیان‌گذاران
4. توانایی امتحان کردن ایده‌های خود در دستیابی به هدف

جذب سرمایه از اعضای خانواده و دوستان معمولا اولین و منطقی‌ترین راه‌حلی است که به ذهن بنیان‌گذاران کسب‌وکارها می‌رسد. در این شرایط ایده اولیه استارتاپ هر چه قدر هم که خوب باشد اما معمولا سرمایه‌گذاران خطرپذیر علاقه‌ای به پذیرش ریسک بالا و سرمایه‌گذاری روی آن ندارند. اعضای خانواده با اعتمادی که به کار صاحبان کسب‌وکار دارند با سرمایه‌گذاری و در اختیار گذاشتن دانش و تجربیات خود حرکت استارتاپ را سریع‌تر می‌کنند.

اهمیت جذب سرمایه از دوستان و آشنایان چیست؟

افرادی در کسب‌وکارها سرمایه‌گذاری می‌کنند که در درجه اول به ایده یا کاری که فاندر استارتاپ انجام می‌دهد ایمان داشته باشند. این افراد با درک ریسک موجود به سرمایه‌گذاری روی استارتاپی می‌پردازند که در بسیاری مواقع تنها در حد ایده اولیه است. در این شرایط سرمایه‌گذارای اعضای خانواده و دوستان نزدیک نوعی اعتبار برای کسب‌وکار به همراه دارد و باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاران مراحل بعدی به عنوان یک امتیاز مثبت به آن نگاه کنند. کسب‌وکاری که حتی اعضای خانواده یا دوستان نزدیک بنیان‌گذاران برای سرمایه‌گذاری روی آن پیشقدم نشده‌اند در چشم سایر سرمایه‌گذاران نیز چندان قابل اعتماد به نظر نمی‌رسد. جذب سرمایه از افراد مورد اعتماد و دوستان و آشنایان به بنیان‌گذاران آرامش خیال و اعتماد به نفسی برای امتحان کردن ایده‌های خود و ریسک کردن برای به دست آوردن نتیجه بهتر می‌دهد. تامین سرمایه از دوستان نزدیک و اعضای خانواده علاوه‌بر به دست آوردن سرمایه مورد نیاز به بنیان‌گذاران کمک می‌کند تا زمینه را برای جذب سرمایه در دوره‌های بعدی فراهم کنند.

در جذب سرمایه از دوستان و آشنایان به چه کسی می‌توان مراجعه کرد؟

در جستجوی سرمایه‌گذار مناسب وظیفه بنیان‌گذاران استارتاپ‌ها این است که مناسب‌ترین گزینه برای کسب‌وکار خود را انتخاب کنند. انتخاب از بین اعضای خانواه و دوستان کار چندان دشواری نیست اما لازم است که در قدم اول با شناسایی افراد مناسب شانس جذب سرمایه بالاتر برده شود. منظور از دوستان و آشنایان در جذب سرمایه استارتاپ‌ها افراد زیر است.

• همکاران سابق
• اعضای خانواده
• دوستانِ دوستان
• همکلاسی‌های زمان مدرسه

در انتخاب سرمایه‌گذار مناسب بهتر است از افرادی استفاده شود که تجربه کار در اکوسیستم استارتاپی کشور را داشته و با فضای پرابهام و عدم قطعیت استارتاپ‌ها آشنا هستند. شبکه‌سازی در یافتن سرمایه‌گذار حرف اول را می‌زند؛ برقراری ارتباط با مربی‌ها، اساتید دانشگاه و همکلاسی‌های گذشته می‌تواند مسیر انتخاب سرمایه‌گذار مناسب از بین آشنایان را کوتاه‌تر کند.

در جذب سرمایه از دوستان و خانواده از مراجعه به چه افرادی باید اجتناب کرد؟

وارد کردن اعضای خانواده یا دوستان و آشنایان در معامله پولی همواره ریسک بالایی دارد که نه تنها حیات کسب‌وکار را تهدید می‌کند بلکه می‌تواند روابط خانوادگی و دوستانه را نیز خدشه‌دار کند. به همین دلیل بهتر است افراد نامناسب برای جذب سرمایه مانند افراد زیر کنار گذاشته شوند.

1. افرادی که وضعیت مالی ناپایداری دارند.
2. افرادی که توانایی برقراری روابط صادقانه و سازنده با آن‌ها وجود ندارد.
3. افرادی که ریسک‌های سرمایه‌گذاری را درک نمی‌کنند یا توانایی از دست دادن پول را ندارند.

در نظر گرفتن اقدامات احتیاطی برای وارد معامله شدن با دوستان و آشنایان شرط عقل و نوعی بیمه مطمئن برای حفظ روابط خانوادگی و دوستانه است. بهتر است از وارد رابطه مالی شدن با افرادی که تحمل نظرات آن‌ها را نداشته یا عقاید و پیشنهادات آن‌ها سازندگی لازم را ندارد خودداری شود.

جذب سرمایه از دوستان و اعضای خانواده چگونه باید باشد؟

شفافیت در برقراری رابطه با دوستان و آشنایان در ارتباط مالی و بیان انتظارات و چگونگی رشد کسب‌وکار می‌تواند به برقراری ارتباط موثر با بنیان‌گذاران دوست یا خانواده کمک‌کننده باشد. حرفه‌ای نگه داشتن روابط و حفظ شفافیت در کارها، آماده‌سازی طرح کسب‌وکار و اشتراک گذاشتن نحوه رسیدن به اهداف استارتاپی و موفقیت‌های کسب کرده در جلب اطمینان سرمایه‌گذاران موثر است. با رعایت شرایط زیر می‌توان جذب سرمایه موفق‌تری از دوستان و آشنایان به دست آورد.

• حرفه‌ای بودن
• برقراری ارتباط موثر
• بیان شرایط سرمایه‌گذاری
• اطلاع از رقم سرمایه مورد نیاز
• تعریف داستان کسب‌وکار خود (داستان‌سرایی)

بهتر است فارغ از نسبت خانوادگی و دوستانه با سرمایه‌گذاران در بعضی شرایط مانند افراد غریبه رفتار کرد. برای مثال بهتر است پیشرفت‌های کسب‌وکار و بروزرسانی‌های مرتبط از طریق پلتفرم مورد توافق به اطلاع سرمایه‌گذاران مختلف برسد.

1. بیان شرایط سرمایه‌گذاری در جذب سرمایه از دوستان و آشنایان

گزینه‌های مختلفی در جذب سرمایه از دوستان و اعضای خانواده وجود دارد که لازم است شرایط آن برای دو طرف معامله شفاف و مشخص باشد. آیا قرار است سرمایه‌گذاری در ازایِ حقوق صاحبان سهام انجام شود یا این وام به عنوان کمک مالی در نظر گرفته می‌شود؟ سرمایه‌گذاران وام قابل تبدیل به سهام را ترجیح می‌دهند یا شرایط دیگری برای سرمایه‌گذاری در نظر دارند؟ آیا تدبیری برای مقابله با شرایط زیر در نظر گرفته شده است؟

1. اگر بازپرداخت وعده‌های انجام شده صورت نگیرد چه می‌شود؟
2. در صورت دخالت دوستان و اعضای خانواده در تصمیمات کسب‌وکار چه اتفاقی می‌افتد؟
3. در صورت بازدهی سود بالا در کسب‌وکار و درخواست سرمایه‌گذاران اولیه بابت سود بیشتر چه می‌شود؟

پس از مشخص شدن شرایط سرمایه‌گذاری لازم است قرارداری به صورت مستند ایجاد شود تا همه‌چیز به صورت مکتوب ثبت شده باشد.

2. اطلاع از رقم دقیق سرمایه مورد نیاز برای جلب اطمینان اعضای خانواده و دوستان

همانند سایر سرمایه‌گذاران جذب سرمایه از دوستان و آشنایان نیز نیازمند انجام محاسبات و در اختیار داشتن رقم دقیق سرمایه مورد نیاز برای پیشبرد اهداف استارتاپ است. اعضای خانواده و دوستان سرمایه‌گذار لازم است بدانند که چه مقدار سرمایه قرار است صرف چه کاری شود و بازپرداخت آن به چه صورت است. شفافیت در برنامه‌ریزی به جلب اعتماد سرمایه‌گذاران آشنا کمک می‌کند.

روش غیر مستقیم در جذب دوستان و آشنایان برای سرمایه گذاری در استارتاپ

به دلیل حساسیت بالا در روابط دوستانه و خانوادگی گاهی اوقات سرمایه‌پذیران ترجیح می‌دهند که از روش‌های غیر مستقیم برای اطلاع از تمایل حلقه دوستان و آشنایان خود به سرمایه‌گذاری رو استارتاپ استفاده می‌کنند. نه شنیدن و نه گفتن افراد نزدیک به یکدیگر دشوار است به همین دلیل راه‌های غیرمستقیمی برای اطمینان از علاقه قلبی سرمایه‌گذاران آشنا به وجود آمده است. استفاده از پلتفرم‌های تامین مالی جمعی یکی از این راه‌ها است که با اشتراک‌گذاری لینک آن افرادی که تمایل به سرمایه‌گذاری دارند شناسایی می‌شوند. راه دیگر استفاده از اثر گله‌ای (herd effect) در جذب حمایت دوستان و آشنایان است. در این روش از دوستان و آشنایانی که سابقه همکاری با بنیان‌گذاران را داشته‌اند دعوت می‌شود تا با اشتراک‌‌گذاری اطلاعات کسب‌وکار فعلی از طریق شبکه ارتباطی خود به اعتمادسازی و پیدا کردن سرمایه‌گذاران جدید کمک کنند.

نتیجه‌گیری در مورد جذب سرمایه از دوستان و آشنایان

جذب سرمایه از دوستان و آشنایان به آن‌ها فرصتی برای سرمایه‌گذاری روی کسب‌وکاری می‌دهد که توانایی رشد بالقوه را دارد. سرمایه گذاری اعضای خانواده در استارتاپ علاوه‌بر تامین مالی به نوعی سرمایه‌گذاری شخصی نیز محسوب می‌شود و در این بین اعتماد حرف اول را می‌زند. در سرمایه گذاری اعضای خانواده در استارتاپ بهتر است از انجام هر کاری که ممکن است سرمایه‌گذاران را تحت فشار قرار دهد خودداری شود. اعضای درجه اول خانواده و دوستان کارآفرینان لازم است که از خطرات موجود در مسیر حرکت استارتاپ آگاه باشند و آگاه باشند که همیشه احتمال از دست رفتن سرمایه‌شان وجود دارد. در شکست سرمایه‌گذارای همیشه خطر به هم خوردن رابطه دوستانه یا خانوادگی وجود دارد که ممکن است برای طرفین بسیار ناراحت‌کننده باشد. به همین دلیل بهتر است از همان ابتدا هر اقدامی در جهت افزایش شفافیت بین طرفین معامله مانند مکتوب کردن انتظارات در قالب قراردادی رسمی انجام شود تا تهدید کمتری برای رابطه وجود داشته باشد. برای اطمینان بیشتر در فرآیند جذب سرمایه از دوستان و خانواده یا سایر سرمایه‌گذاران می‌توانید با کارشناسان رتیبا صحبت کنید.

منبع:

• https://visible.vc/blog/friends-and-family/