قرارداد هم بنیانگذاران (Co-Founders’ Agreement) سند یا قراردادی قانونی است که انتظارات و مسئولیت‌های بنیانگذاران کسب‌وکار را مشخص می‌کند. این اسناد در اصل با هدف پیشگیری از اختلافات و ارائه چارچوبی برای تصمیم‌گیری طراحی شده‌اند، اما علاوه‌بر آن، نقشی اساسی در جذب سرمایه‌گذاران برعهده دارند.
شروع کسب‌وکاری جدید با اشخاص یا افراد دیگر می‌توانند چالش‌برانگیز باشد. در این مرحله نیاز به پوشش مبانی اولیه از جمله، تعیین مفهوم کسب‌وکار، انتخاب شکل قانونی اولیه و محافظت از ایده‌های منحصر‌به‌فرد وجود دارد. در این قرارداد، به بررسی مسائل مهمی که بر تجارت تأثیر می‌گذارد، همچون استراتژی کسب‌وکار، انتظارات از یکدیگر و حقوق و مسئولیت‌های هر فرد تعیین می‌شود.
در این مقاله با نگاهی به نقش قرارداد هم بنیان گذاران در جذب سرمایه گذاران، به بررسی ضرورت این توافقنامه در ایجاد تفاهم در محیط استارتاپی پرداخته می‌شود.
قرارداد هم بنیان گذارن (Co-Founders’ Agreement) چیست؟
توافقنامه یا قرارداد هم بنیانگذاران، سندی قانونی است که حقوق، مسئولیت‌ها و انتظارات هر یک از بنیانگذاران استارتاپ‌ها را مشخص می‌کند. این سند به جلوگیری از سوءتفاهم‌ها، اختلافات و مسائل حقوقی احتمالی، کمک می‌کند.
قرارداد هم بنیان گذاران، جنبه‌های مهمی از کسب‌وکار شامل موارد زیر را پوشش می‌دهد:
- سهام مالکیت (Ownership Stakes)
- مالکیت معنوی (Intellectual Property)
- تضادهای احتمالی (Potential Conflicts)
- فرآیندهای تصمیم‌گیری (Decision-Making)
- نقش‌ها و مسئولیت‌ها (Roles and Responsibilities)
توافقنامه بنیانگذاران در مراحل اولیه یک استارتاپ، زمانی که بنیانگذاران همکاری نزدیکی برای ایجاد کسب‌وکار دارند، مهم است. با شفاف‌سازی انتظارات و نقش‌ها، این توافقنامه می‌تواند به جلوگیری از درگیری‌ها کمک کند تا اطمینان حاصل شود که هر یک از بنیانگذاران، در جهت اهداف یکسانی کار می‌کنند.
چرا قرارداد هم بنیان گذاران مهم است؟
توافقنامه هم بنیان گذاران به دلایل زیادی از جمله موارد زیر اهیمت دارد:
- قوانین روشنی برای حل تعارضات و اختلافاتی که ممکن است به‌وجود بیاید، ارائه می‌کند
- انتظارات را در حوزه تعهد زمانی، سرمایه‌گذاری مالی و سایر مشارکت‌ها تعیین می‌کند
- با مشخص کردن نقش‌ها و مسئولیت‌ها از بروز سوءتفاهم‌ها جلوگیری می‌کند
- با ایجاد احساس اعتماد در سرمایه‌گذار، به تامین سرمایه کمک می‌کند
- از مالکیت معنوی استارتاپ‌ها محافظت می‌کند
نقش قرارداد هم بنیان گذاران در جذب سرمایه گذاران
قرارداد هم بنیان گذاران در جذب سرمایه گذاران نقش مهمی دارد زیرا آن‌ها در بیشتر اوقات، سرمایه‌گذاران توافقنامه بنیانگذاران را به‌عنوان بخشی از فرآیند دقیق خود مورد بررسی قرار می‌دهند. داشتن توافقی جامع و روشن بین هم بنیانگذاران می‌تواند به ایجاد اعتماد در سرمایه‌گذار و افزایش احتمال تأمین سرمایه کمک کند.
راه‌های مختلفی وجود دارد که توافقنامه هم بنیانگذاران می‌تواند بر جلب نظر سرمایه‌گذاران تاثیر بگذارند و در ادامه به تعدادی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
نشان دادن ثبات و آمادگی
قرارداد هم بنیانگذاران، نمایانگر تعهد زمانی بلندمدت بنیانگذاران به‌منظور مشارکت فعّال و پایدار برای آینده کسب‌وکار است. این اقدامات می‌تواند به سرمایه‌گذاران بالقوه نشان دهد که بنیانگذاران از جدیت و تعهد کافی در مورد موفقیت کسب‌وکار بهره‌مند هستند و چشم‌انداز روشنی برای موفقیت دارند.
شفاف‌سازی نقش‌ها و مسئولیت‌ها
توافق بنیانگذاران قابلیت ایجاد وضوح در نقش‌ها و مسئولیت‌های خاص هر یک از بنیانگذاران را دارد، که می‌تواند به سرمایه‌گذاران در درک بهتر مهارت‌ها و تخصص‌های فردی هر بنیانگذار، کمک کند. این روش باعث ایجاد شفافیت در ارتباطات با سرمایه‌گذاران می‌شود و امکان ارائه اطلاعات دقیق درباره نقاط قوت تیم موسس و توانایی‌های آنان برای پیاده‌سازی طرح تجاری خود را افزایش می‌دهد.
پرداختن به تقسیم سهام و مالکیت
نگرانی سرمایه‌گذاران نسبت به تقسیم ارزش سهام بین بنیانگذاران یکی از موضوعات مهم در فرآیند جذب سرمایه است، زیرا تأثیر مستقیمی بر بازده سرمایه‌گذاری آن‌ها دارد. توافق بنیانگذاران، به‌عنوان ابزاری مؤثر، قادر است به بحران تقسیم سهام و مالکیت پرداخته و اطلاعات شفافیتی را در این زمینه ارائه دهد. این اقدام به سرمایه‌گذاران اطمینان می‌دهد که بنیانگذاران استراتژی‌های مربوط به تقسیم عادلانه سهام را به‌درستی اجرا کرده‌اند.
کاهش خطر
با تفکیک و توضیح موارد مختلف ممکن برای تعارضات احتمالی، تدوین پروتکل‌های تصمیم‌گیری در این توافق، می‌تواند به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای خطر درگیری‌های آینده را کاهش دهد. این توافقنامه قادر است به سرمایه‌گذاران اطمینان دهد که بنیانگذاران با آگاهی از چالش‌های پیش‌رو، پروتکل‌هایی را برای حل‌و‌فصل مسائل احتمالی در نظر گرفته‌اند و به موفقیت بلندمدت در حوزه تجارت متعهد هستند.
تضمین تداوم کسب‌وکار
قرارداد هم بنیانگذاران، به تمامی سناریوهای احتمالی که در آن یکی از بنیانگذاران ممکن است از کسب‌وکار جدا شود، پرداخته و آن به دقت تشریح می‌کند. این توافقنامه به سرمایه‌گذاران اطمینان می‌دهد که کسب‌وکار قادر به مواجهه با هرگونه وقایع غیرمنتظره و حتی جدایی یکی از بنیانگذاران است و می‌تواند به فعالیت خود ادامه دهد.
چگونه قرارداد هم بنیان گذاران را برای استارتاپ خود تنظیم کنیم؟
پس از اطلاع از اهمیت قرارداد هم بنیانگذاران، اکنون زمان آن رسیده که به نحوه ایجاد آن برای کسب‌وکار خود نگاهی داشته باشید.
مراحل ایجاد توافقنامه هم بنیانگذاران به صورت زیر است:
۱. تعیین مالکیت
ایجاد قرارداد هم بنیان گذاران با تعیین سهام مالکیت هر یک از بنیانگذاران و ثبت مشخصات کامل آن‌ها آغاز می‌شود. این میزان با توجه به میزان مشارکت هر بنیانگذار در زمینه سرمایه‌گذاری مالی، تخصصی و تعهد زمانی تعیین می‌شود.
مقررات انتقال مالکیت
آیا بنیانگذاران اختیار انتقال سهام خود را دارند؟ آیا فرآیند انتقال سهام باید به سایر مؤسسان اطلاع داده شود؟ و در صورت تصمیم به انتقال سهام، آیا نیاز به تأیید اکثریت بنیانگذاران وجود دارد یا همگان باید با این تصمیم موافقت کنند؟ این نوع اقدامات و تصمیمات مهم در قرارداد هم بنیانگذاران به‌طور دقیق ثبت می‌شوند.
۲. مشخص کردن نقش‌ها و مسئولیت‌ها
مشخص کردن نقش‌ها و و مسئولیت‌های هر یک از بنیانگذاران شامل مسئولیت‌هایی که از آن‌ها انتظار می‌رود، زمان اختصاص داده شده برای کسب‌وکار و انواع سرمایه‌گذاری‌های مالی مورد انتظار همگی در توافقنامه هم بنیانگذاران ثبت می‌شود.
۳. تعریف کردن فرآیندهای تصمیم‌گیری
تیم موسس، اغلب دارای مجموعه‌ای از مهارت‌های متنوع هستند و به همین دلیل، توافقنامه، نقش‌ها و مسئولیت‌های هر فرد را با دقت بالایی مشخص می‌کند. آگاهی از اینکه هر عضو چه مهارت‌ها و وظایفی را بر عهده دارد، ضروری است؛ به‌عنوان مثال مدیرعامل کیست و چه نقشی دارد؟
تعیین نحوه تصمیم‌گیری در استارتاپ‌ها بسیار اهمیت دارد و می‌تواند شامل تعیین اشخاصی باشد که تصمیم‌گیری اصلی و نهایی را در سازمان انجام می‌دهند. همچنین، انواع تصمیماتی که نیاز به توافق تمام بنیانگذاران دارد را نیز مشخص می‌کند.
این توافقنامه در حالت ایده‌آل، راهنمایی برای زمانی که بنیانگذاران نقش‌ها و مسئولیت‌های خود را به‌درستی انجام نمی‌دهند، است.
۴. رسیدگی به تعارضات احتمالی
در قرارداد هم بنیانگذاران، لازم است تا تعارضات احتمالی در تیم استارتاپی پیش‌بینی و نحوه حل آن‌ها به دقت مشخص شود. این موارد شامل تدابیر و فرآیندهای حل اختلاف و یا طرح خروج برای هم‌بنیان‌گذارانی است که تصمیم به ترک استارتاپ می‌گیرند. این اقدامات در قرارداد، به‌منظور پیشگیری از اختلافات و ارائه راهکارهای مؤثر برای مدیریت تعارض‌ها، به‌صورت دقیق و روشن تعریف می‌شوند.
سایر تصمیمات مهمی که لازم است نحوه تصمیم‌گیری آن در توافقنامه هم بنیانگذاران مشخص شود، عبارتند از:
- چه زمانی رای‌گیری لازم است؟
- کدام مؤسس حق انتصاب مدیران را خواهد داشت؟
- آیا هیچ مؤسسی حق وتو در سطح سهامداران را دارد؟
- چه تصمیماتی ممکن است توسط یک فرد گرفته شود؟
- آیا حق رای بر اساس درصدی از حقوق صاحبان سهام است؟
- چه مسائلی برای هیئت‌مدیره و چه مسائلی برای سهامداران وجود دارد؟
- آیا اختلافات به میانجی‌گری، داوری یا سایر اشکال حل اختلاف ارجاع داده می‌شود؟
به‌طورکلی، گنجاندن رویکردی برای حل اختلاف اهمیت زیادی دارد، زیرا از عدم‌اطمینان جلوگیری و در زمان و هزینه‌ها نیز صرفه‌جویی می‌کند. عدم حل مسالمت‌آمیز اختلاف‌ها، ممکن است به ایجاد منجر شود که به‌راحتی سبب خاتمه دادن به سرمایه‌گذاری شود.
۵. حفاظت از مالکیت معنوی
حفاظت از مالکیت معنوی در استارتاپ با تعیین اینکه کدام فرد یا ارگان مالک چه نوع دارایی فکری است و چگونه می‌توان از آن استفاده کرد، به‌طور رسمی تعریف می‌شود. معمولا هر نتیجه‌ای که در محیط یا در ساعت کاری ایجاد شود، جزء مالکیت معنوی شرکت (معادل Intellectual Property) یا به اختصار IP محسوب می‌شود.
۶. شروط انحلال و فسخ
بررسی و پیش‌بینی سناریوهای ممکن در صورت شکست و انحلال کسب‌وکار، در فرآیند جذب سرمایه‌گذاران اهمیت زیادی دارد. فاندرها لازم است از همان ابتدای مسیر رویدادها یا شرایطی که ممکن است منجر به انحلال و فسخ شود را مشخص کنند. به‌عنوان مثال درصورتی‌که، یکی از بنیانگذاران تصمیم به بازآفرینی ایده فعلی داشته باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟
تعیین دقیق حالت‌های مختلف انحلال یا فسخ می‌تواند از وقوع نبردهای حقوقی در رویدادهای آینده جلوگیری کند.
۶. دریافت مشاوره از مشاور حقوقی
برای تنظیم دقیق و اصولی قرارداد هم بنیانگذاران، بهتر است از یک وکیل واجد شرایط کمک بگیرید تا مشخص شود که توافقنامه شما از لحاظ قانونی، معتبر است.
آماده کردن مستندات لازم برای جذب سرمایه استارتاپ ها
جلب اعتماد سرمایه‌گذاران از طریق توافقنامه هم‌بنیان‌گذاران برای استارتاپ‌هایی، که در تلاش برای جذب سرمایه در رقابت فراگیر امروز هستند، امری حیاتی است.
این توافقنامه می‌تواند چارچوب واضحی برای تصمیم‌گیری، توزیع سهام مالکیت و پیش‌بینی درگیری‌های احتمالی ایجاد کند که به جلوگیری از سوءتفاهم و اختلافات در تیم کمک می‌کند. با تشریح نقش‌ها و مسئولیت‌های هر یک از بنیانگذاران در قرارداد هم بنیانگذاران، سرمایه‌گذاران متوجه می‌شوند که استارتاپ پایه و اساس محکمی دارد و متعهد به همکاری مؤثر برای دستیابی به اهداف خود است.
درصورتی‌که، به‌دنبال آماده‌سازی مستندات جذب سرمایه استارتاپ ها هستید، گروه تحلیلگران رتیبا با تیمی مجرب، آماده ارائه خدمات متنوعی برای جذب منابع مالی مورد نیاز است.
