ارزش گذاری به روش برکوس برای تعیین ارزش شرکت‌های نوپا و به درآمد نرسیده، استفاده می‌شود. ارزشگذاری شرکت به ویژه کسب‌وکارهایی که در ابتدای بلوغ خود قرار دارند می‌تواند کمی چالش‌برانگیز باشد؛ از یک سو بنیان‌گذاران به دنبال ارزیابی خوشبینانه برای کسبوکار خود هستند و از سویی دیگر، سرمایه‌گذاران ارزش کمتر را براساس درآمدهای جاری ترجیح می‌دهند.
روش‌های مختلفی برای ارزشگذاری کسب و کار وجود دارد که یکی از بهترین نمونه‌های آن ارزش گذاری به روش برکوس (Berkus method) است.
روش DBM به کارآفرینان و سرمایه‌گذاران مراحل اولیه چارچوبی ساده ارائه می‌دهد تا به جای پیش‌بینی برای تخمین ارزش استارتاپ، روی عوامل موجود فعلی تمرکز کنند.
روش ارزش گذاری دیو برکوس، که توانایی محاسبه ارزش شرکت قبل از درآمد را دارد، اولین بار در دهه ۱۹۹۰ توسط دیوید برکوس به اکوسیستم استارتاپی جهان معرفی شد. او یک سرمایه‌گذار فرشته مشهور در ایالات متحده امریکا است.
ارزش گذاری به روش دیو برکوس چیست؟
ارزش گذاری به روش برکوس یک رویکرد ارزشگذاری قبل از درآمد است که مبتنی‌بر فاکتورهای کیفی است و بسیار مشابه روش کارت امتیازی که قبلا در مورد آن صحبت کرده‌ایم، انجام می‌شود.
تعدادی کمی از استارتاپ‌ها موفق می‌شوند که در مراحل اولیه معیارهای اقتصادی لازم برای ارزشگذاری استارتاپ را داشته باشند. در چنین شرایطی برای ارزشگذاری استارتاپ‌های به درآمد نرسیده می‌توان از روش‌هایی که با سنجش عوامل و فاکتورهای دیگر (به غیر از عوامل مالی) به ارزشگذاری می‌پردازند، استفاده کرد.
این روش توسط دیوید برکوس (David Berkus)، سرمایه‌گذار معروف توسعه داده شده و بر این اصل استوار است که یک استارتاپ از مجموعه قطعات ارزشمندی ساخته شده و در این بین به بررسی ۵ فاکتور مهم می‌پردازند. از جمله این موراد می‌توان به ایده درست، نمونه اولیه، تیم مدیریتی، روابط استراتژیک و عرضه یا فروش محصول اشاره کرد.
ارزش گذاری به روش برکوس روشی ساده و موثر برای ارزیابی یک شرکت نوپا است که معمولا با روش‌های دیگر برای رسیدن به ارزشگذاری دقیق‌تر همراه می‌شود.
روش ارزش گذاری دیو برکوس چگونه کار می‌کند؟
در این روش، ارزش گذاری استارتاپ براساس پنج فاکتور اصلی به شرح زیر سنجیده می‌شود:
- کیفیت تیم مدیریت
- ایده
- روابط استراتژیک
- نمونه اولیه محصول (پروتوتایپ)
- عرضه یا فروش محصول (خدمات)
این روش ارزشگذاری ارزشی برای ایده و عوامل موفقیت کسبوکار اهمیت قائل می‌شود و هر کدام از آن‌ها عامل مهمی در موفقیت به حساب می‌آیند.
روش DBM، با بررسی عوامل مختلف و امتیازدهی به آن‌ها از بین ۰ الی ۵۰۰ هزار دلار، به تخمین ارزش کسبوکار می‌پردازد. این روش با توجه به موقعیت جغرافیایی سنجیده می‌شود؛ برای مثال در امریکا، حداکثر ارزش استارتاپ با روش برکس می‌تواند ۲.۵ میلیون دلار باشد.
۱. کیفیت تیم مدیریت
منظور از تیم مدیریت مجموعه‌ای از اعضای کلیدی تیم است که استانداردهای لازم برای کیفیت محصول را مدیریت و بر اجرای صحیح آن نظارت می‌کنند. هر کسبوکار به تیمی قوی احتیاج دارد تا بتواند به‌صورت موثر با هم کار و نتیجه را در زمان مناسب روانه بازار کنند. تجربه تیم اجرایی در مدیریت بهتر شرایط می‌تواند کمک‌کننده باشد.
۲. ایده
ایده اجرایی لازم است نوآورانه و از لحاظ تجاری منطقی و قابل اجرا باشد. هنگامی که ایده پیشنهادی از نظر فنی، اجتماعی و اقتصادی قابلیت اجرایی داشته باشد، کسبوکار امتیاز بیشتری در ارزشگذاری به دست خواهد آورد.
۳. روابط استراتژیک
برقراری روابط استراتژیک با ذینفعان کلیدی از جمله، تامین و توزیع‌کنندگان، سرمایه‌گذاران، موسسات مالی و… به بهبود اوضاع شرکت در مقایسه با رقبا کمک می‌کند.
دسترسی به معاملات انحصاری، بازاریابی بهتر و دسترسی به بازارهای جدید ثمره ارتباط موثر است که در ارزشگذاری یک استارتاپ نیز نقش دارد.
۴. نمونه اولیه محصول (پروتوتایپ)
نمونه اولیه محصول یا پروتوتایپ، محصولی است که پس از بازخوردهای اولیه مشتریان آماده و به گونه‌ای اصلاح شده، طراحی می‌شود. هدف از آماده‌سازی این نمونه، کاهش ریسک سرمایه‌گذاری استارتاپی در مواجه با خطرات جدید است.
۵. عرضه یا فروش محصول
میزان عرضه محصول یا فروش آن، در طول زمان توسط ارزشگذاران اندازه‌گیری می‌شود؛ این متغیر، شامل تمام هزینه‌های مربوط به تولید محصول جدید، تحقیق، توسعه و بازاریابی می‌شود.
در صورتی که تقاضا برای این محصول به اندازه کافی وجود داشته باشد، پتانسیل بازگشت سرمایه (ROI)، بالاتر می‌رود.
مراحل انجام ارزش گذاری به روش برکوس
Berkus، روش محبوبی است که برای بررسی استارتاپ‌ها به کار برده می‌شود؛ روش برکوس برای برخی از موفق‌ترین استارتاپ‌های تاریخ جهان از جمله دراپ‌باکس، Airbnb و Slack استفاده شده است.
برای محاسبه ارزش یک استارتاپ به این روش ابتدا هزینه توسعه آن برآورده می‌شود و سپس تمام هزینه کار شامل مواد اولیه و امکانات مورد نیاز برای توسعه محصول یا خدمات سنجیده و در مرحله بعدی، ارزش مالکیت معنوی استارتاپ تخمین زده می‌شود که می‌تواند شامل دارایی‌های نامشهود (اختراعات، حق چاپ، علائم تجاری) باشد. پس از بررسی و سنجش این چند عامل به صورت جداگانه، می‌توانید همه آن‌ها را با هم جمع کنید تا ارزش کل شرکت تخمین زده شود.
فرمول ارزش گذاری به روش برکوس
فرمول مورد استفاده در روش برکوس برای استارتاپ‌های پیش از درآمد از جمع زدن تمام فاکتورهای مهم در این روش به دست می‌آید.
ارزش گذاری پیش از پول = ارزش تیم مدیریت + ایده مناسب + نمونه اولیه محصول + روابط استراتژیک + عرضه یا فروش محصول
مزایا و محدودیت‌های روش دیو برکس
روش ارزش گذاری دیو برکوس، یک مدل ساده بر پایه جنبه‌های کیفی است و به همین دلیل این روش برای ارزش گذاری استارتاپ‌های پیش از درآمد در تمام صنعت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تکنیک برآورد ارزشی ارائه می‌دهد که با تکیه بر نتایج آن می‌توان قدم بعدی را در مدیریت کسبوکار برداشت.
مدل ارزش گذاری برکوس با توجه به شرایط کسبوکار قابل تغییر است و با نیم‌نگاهی به نقاط قوت و ضعف استارتاپ متفاوت خواهد شد.
ارزش گذاری استارتاپ به روش دیو برکوس باعث می‌شود تا بنیان‌گذاران یا تیم مدیریت به مهارت‌ها و شایستگی‌های خود فکر کنند و به این سوال پاسخ دهند که آیا تیم استارتاپی فعلی می‌تواند در برخورد با تعارض‌های پیش‌رو آن‌ها را مدیریت کند؟
روش DBM به بنیان‌گذاران و سرمایه‌گذاران مراحل اولیه (سرمایه‌گذاران فرشته یا خطرپذیر)، یک مقایس ارزشیابی ساده ارائه می‌دهد.
محدودیت‌های روش ارزش گذاری دیو برکوس
روش ارزش گذاری دیو برکوس معایب و محدودیت‌هایی نیز دارد. برای مثال، سادگی عاملی است که هم می‌تواند به‌عنوان نقطه قوت و هم نقطه ضعف این روش در نظر گرفته شود. منتقدان اعتقاد دارند که ارزشگذاری به روش برکس، چالش‌های منحصربه‌فرد استارتاپ را در نظر نمی‌گیرد.
آن‌ها می‌گویند روش DBM، مشکلات استارتاپ‌ها را نادیده می‌گیرد؛ ریسک تجاری، ریسک مالی و سایر عواملی که حیات شرکت را تهدید می‌کند، از این قبیل موارد است.
چرا روش برکوس برای استارتاپ‌های مراحل اولیه مناسب است؟
بیشتر شرکت‌ها به این زودی‌ها نمی‌توانند پیش‌بینی‌های مالی خود را برآورده کنند و سوابق ضعیف مالی به خصوص در ابتدای کار ارائه می‌دهند. به همین دلیل در فقدان فاکتورهای معتبر مالی، روش ارزش گذاری برکوس، ارزش را به ایده و سایر عوامل موفقیت در شرکت اختصاص می‌دهد تا وزن به عواملی که می‌تواند باعث موفقیت یا شکست شرکت شوند، اختصاص پیدا کند. همچنین این فاکتورها مجموعه عواملی است که در موفقیت یک کسبوکار تاثیر می‌گذارد.
لحظه‌ای که ریسک‌های کلیدی یک استارتاپ کاهش پیدا کند، ارزش شرکت رو به افزایش می‌رود؛ ارزش گذاری بهتر یک استارتاپ با کاهش ریسک‌های مربوط به آن رابطه مستقیمی دارد. روش برکس با توجه به این موضوع، به ارزش گذاری استارتاپ‌های نوپا، جوان و پیش‌درآمد می‌پردازد.
نکاتی برای استفاده موثرتر از روش برکوس
پس از راه‌اندازی کسبوکار، دیر یا زود شرایطی فراهم می‌شود که بنیان‌گذاران به آماده کردن گزارش ارزشگذاری احتیاج پیدا خواهند کرد. در همین راستا اگر به فکر راه‌اندازی کسب‌کاری هستید، با استفاده از نکاتی که در اداامه گفته می‌شود می‌توان شرایط بهتری برای ارزش گذاری فراهم کرد. تعدادی از این نکات در ادامه ذکر می‌شود:
- آمادگی برای مذاکره
- شناخت مخاطب خود
- داشتن انتظارات واقع‌بینانه
- استفاده از سایر روش‌های ارزشگذاری
- کمک گرفتن از افراد حرفه‌ای و متخصصان حوزه ارزشگذاری
ارزش گذاری استارتاپ پیچیده است و فرآیندی نیست که بخواهید آن را به تنهایی انجام دهید. اگر در مسیر جذب سرمایه هستید یا به گزارش ارزشگذاری برای تعیین مقدار سهام شرکا احتیاج دارید، بهتر است از یک متخصص در این حوزه کمک بگیرید.
ارزش گذاری استارتاپ پیش از درآمد با روش برکوس
ارزش گذاری به روش برکوس، در مدت زمان کوتاهی با توجه به عوامل کیفی، ارزش کسبوکار را تخمین می‌زند. این روش ساده و مقرون‌به‌صرفه است و گزارش ارزش گذاری آن می‌تواند متناسب با نیازهای کسبوکار آماده شود.
روش ارزش گذاری دیو برکوس، در مجموع یک روش ارزشگذاری ساده و انعطاف‌پذیر برای استارتاپ‌های پیش از درآمد است که برای سرمایه‌گذاران خطرپذیر یا فرشته امکان ارزیابی وضعیت کسب‌وکارها را آن هم در مراحل اولیه حیات که اطلاعات چندانی وجود ندارد، فراهم می‌کند.
در صورت نیاز به کمک تخصصی برای ارزش گذاری استارتاپ به روش دیو برکوس می‌توانید درخواست ارزشگذاری خود را ثبت کنید. کارشناسان گروه تحلیلگران رتیبا، در اولین فرصت ممکن با شما تماس خواهند گرفت. روش DBM یک روش مبتدی برای ارزشگذاری استارتاپ در مراحل اولیه است که بهتر است به مرور زمان و با افزایش بلوغ کسبوکار با روش‌های دیگر ارزشگذاری (روش Scorecard ، روش سرمایه‌گذاری خطرپذیر، روش Cost-to-Replicate method) جایگزین شود.
منبع:
- https://eqvista.com/berkus-valuation-method-for-startups/
- https://www.datakatalyst.com/post/2022-comprehensive-guide-on-berkus-valuation-method
