اغلب بنیان‌گذاران استارتاپ‌ها رویای راه‌اندازی کسب‌وکاری موفق را در سر می‌پرورانند. اما سوال واضحی که کمتر کسی به آن پاسخ می‌دهد، این است که «یک استارتاپ دقیقا چگونه ارزش گذاری می‌شود؟» برای پاسخ به این سوال به درک عوامل موثر بر ارزش استارتاپ ها احتیاج داریم.
ارزش گذاری یک شرکت سهامی عام ساده است و در بسیاری اوقات، از طریق ارزش بازار یا Market Cap محاسبه می‌شود. اما ارزشگذاری استارتاپ‌ها به این راحتی نیست و ارزش‌گذاران با توجه به منابع مختلف از جمله سرمایه فکری، دانش و فناوری، ارزش برند و میزان دارایی‌ها، ارزشگذاری یک استارتاپ را انجام می‌دهند. ارزش گذاری هم برای بنیان‌گذاران کسب‌وکارها و هم برای سرمایه‌گذاران از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا ارزشگذاری دقیق و منصفانه می‌تواند به جذب سرمایه موفقیت‌آمیز منجر شود.
تعیین ارزش یک استارتاپ، تابعی از چند عامل مختلف است که در این مقاله به بررسی مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم. تحلیل این عوامل به تصمیم‌گیری مناسب‌تر در زمینه سرمایه گذاری استارتاپ‌ها منجر می‌شود.
عوامل موثر بر ارزش استارتاپ چیست؟
عوامل موثر بر ارزش استارتاپ ها مجموعه عواملی هستند که ممکن است در حیطه کنترل یا خارج از کنترل کسب‌وکارها قرار داشته باشند. این عوامل که با توجه به نوع کسب‌وکار، بازار هدف و شرایط فرهنگی یا اقتصادی متفاوت است، توسط سرمایه‌گذاران مورد توجه قرار دارد و منجر به ارزشگذاری دقیق‌تر می‌شود.
عوامل موثر بر ارزش گذاری استارتاپ ها عبارتنداز:
- نرخ رشد استارتاپ
- اندازه بازار استارتاپ
- کیفیت تیم استارتاپ
- مرحله توسعه استارتاپ
- میزان سودآوری استارتاپ
- موقعیت رقابتی و مقایسه‌ای کسب‌وکار
- منحصربه‌فرد بودن محصول یا خدمات
عوامل ذکر شده به همراه استراتژی موثر کسب‌وکار و پیاده‌سازی هوشمندانه آن می‌تواند باعث رشد پایدار یک استارتاپ شود.
۱. اندازه بازار
ایده و محصول نهایی یک کسب‌وکار اگر در بازار رو به رشدی قرار نداشته باشد، محکوم به شکست خواهد بود. در صورت اقدام برای جذب سرمایه، به خصوص در ابتدای حیات کسب‌وکار با سوالاتی از قبیل «شرکت شما چقدر می‌تواند بزرگ شود؟» مواجه می‌شوید.
هر چه بازاری که قصد فعالیت در آن وجود دارد بزرگ‌تر باشد، سرمایه‌گذاری در آن نیز جذاب‌تر خواهد بود. موقیعت کسب‌وکار در بازار، یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر ارزش گذاری استارتاپ است که مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار دارد.
نکته: از نزدیک شدن به سرمایه‌گذارها فقط با یک ایده خوب خودداری کنید؛ ایده خوب به مدرک کافی برای موفقیت احتیاج دارد.
تعیین اندازه بازار
برای تعیین اندازه بازار به موارد مختلفی از جمله موارد زیر احتیاج است:
- Total addressable market یا TAM
- Serviceable available market یا SAM
- Serviceable obtainable market یا SOM
TAM، SAM و SOM برای تعیین اندازه بازار استفاده می‌شود اما برای ارزش گذاری استارتاپ تمرکز ارزشگذار بر SOM قرار دارد. اگر SOM به‌راحتی قابل دسترس باشد، فرصت مناسبی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد.
۲. موقیعت مقایسه‌ای استارتاپ
برای یافتن ارزش پایه کسب‌وکار لازم است به چشم‌انداز رقابتی آن توجه شود. بازار رقابتی عاملی است که می‌تواند سرمایه‌گذاران را نسبت به سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارها دچار شک و تردید کند.
بنیان‌گذاران برای پاسخگویی به وضعیت رقابتی کسب‌وکار خود می‌توانند به سوالاتی از قبیل موارد زیر پاسخ دهند:
- چقدر بودجه دارید؟
- استراتژی بازاریابی شما چیست؟
- محصول مورد نظر چگونه توسط بازار درک می‌شود؟
حتی در صورتی که بازار قابل توجهی برای یک محصول وجود داشته باشد، رقابت بیش از حد می‌تواند به دلیل اشباع، به ارزش کل آسیب وارد کند.
۳. وضعیت یک محصول
محصول کارآمد یکی از مهم‌ترین عواملی است که در تعیین ارزش استارتاپ‌ها تاثیرگذار است. حتی برای کسب‌وکارهای نوپا نیز محصول کارآمد می‌تواند تفاوتی بین ارزش گذاری بالا و پایین ایجاد کند.
دریافت بازخورد دقیق از وضعیت محصول و شرایط آن از کاربران به توسعه محصول بهتر کمک می‌کند. پرسیدن سوالاتی شفاف و مشخص از مشتریان می‌تواند مشکلات بالقوه محصول مورد نظر را مشخص کند.
سوالاتی از قبیل موارد زیر می‌تواند به هدایت تیم استارتاپی منجر می‌شود:
- چگونه از محصول استفاده خواهید کرد؟
- کدام ویژگی محصول آن را برای شما مناسب‌تر می‌کند؟
با ارائه MVP به مشتریان بالقوه، دریافت بازخورد، بررسی مشکلات از دید آن‌ها و ارائه راه‌حل‌هایی برای برطرف کردن مشکلات از جمله راهکارهایی است که به تولید محصول بهتر برای کسب‌وکار منجر می‌شود.
۴. کیفیت تیم استارتاپی
از همان روزهای نخست، کسب‌وکارها با انواع چالش‌های مختلفی نظیر مشکلات بازار، محصول، شکست مدل کسب‌وکار، افزایش رقابت و یا کمبود نقدینگی مواجه می‌شوند. بنیان‌گذار یا مدیرعامل استارتاپ‌ها همیشه نمی‌توانند به تمام مسائل و مشکلات موجود رسیدگی کند و این وظیفه‌ای است که برعهده اعضای تیم قرار می‌گیرد.
برخی از ویژگی‌های تیم استارتاپی باارزش عبارتنداز:
- دارای صلاحیت فنی یا تجاری بالا
- توانایی حل‌وفصل تعارض‌های موجود در تیم
- درک اولیه از مفروضات بازار و پویایی و معیارها
- روحیه کار تیمی و پر کردن شکاف‌های موجود در تیم
تیم استارتاپی نیروی محرکه هر کسب‌وکاری است که وزن زیادی توسط سرمایه‌گذاران به آن‌ها داده می‌شود. اما هنگامی که از تیم صحبت می‌شود، چه عواملی مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد؟
برخی از این عوامل عبارتند از:
- فرهنگ استارتاپی
- سوابق بنیان‌گذاران
- ترکیب تیم و پتانسیل آن‌ها
تیم باسابقه و دارای مهارت‌های مرتبط حتی می‌تواند کمبود تجربه بنیان‌گذاران را جبران کند؛ سرمایه‌گذاران به ترکیب تیم و کیفیت تیم استارتاپی برای ارزیابی وضعیت کسب‌وکار توجه می‌کنند.
ترکیب و پتانسیل تیم
آنچه در تیم مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد، متعادل و متنوع بودن تیم استارتاپی است. سطوح مختلف تجربه تیم و سابقه کاری آن‌ها با یکدیگر نیز اهمیت بالایی دارد.
نکته: پتانسیل رشد و توسعه کسب‌وکار به واسطه مهارت‌ها و تجربه اعضای تیم قوی امکان‌‌پذیر است.
۵. نرخ رشد استارتاپ
ارزش گذاری استارتاپ‌ها تحت‌تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد اما یکی از مهم‌ترین آن‌ها، سرعت رشد کسب‌وکار است. یک استارتاپ در حال رشد، ارزش بیشتری نسبت به رشد کُند و محدود استارتاپی دیگر دارد؛ چرا که احتمال بیشتری برای موفقیت این کسب‌وکار وجود دارد.
راه‌های زیادی برای سنجش نرخ رشد استارتاپ‌ها وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها در ادامه توضیح داده می‌شود:
- نرخ رشد
- سودآوری
عوامل موثر بر ارزش استارتاپ ها، بیشتر از این است اما این دو عامل، ایده خوبی از ارزش شرکت و احتمال موفقیت آن‌ها می‌دهد.
نرخ رشد
نرخ رشد معیاری ساده و قابل درک است که احتمال موفقیت کسب‌وکار را نشان می‌دهد. به‌طورکلی، استارتاپ‌هایی با نرخ رشد بالا، درآمد و احتمال موفقیت بیشتری دارند.
در سنجش نرخ رشد درآمد، عوامل مختلفی مانند اندازه بازار، تعداد مشتریان و قیمت محصول یا خدمات تاثیرگذار است.
سودآوری
سودآوری، عامل دیگری است که بر ارزش گذاری یک کسب‌وکار تاثیر می‌گذارد. استارتاپی که سودآور شده در درازمدت، شانس موفقیت بیشتری نسبت به استارتاپی که سودآور نیست، دارد.
جمع‌بندی عوامل موثر بر ارزش استارتاپ
عوامل موثر بر ارزش استارتاپ، به چند عامل کلیدی وابسته است که ارزیابی دقیق این موارد می‌تواند به تعیین ارزش واقعی یک کسب‌وکار کمک کند. عواملی مانند کیفیت تیم، موسسان، میزان رشد، مدیریت مالی، شناخت بازار و… همگی می‌توانند در ارزشگذاری یک استارتاپ اهمیت زیادی داشته باشند. کسب‌وکارها آینده‌ای روشن و پر از امید برای جامعه دارند که با درک عمیق از عوامل موثر در ارزش استارتاپ‌ها، حرکت به سوی موفقیت برای آن‌ها آسان‌تر می‌شود.
عوامل ذکر شده در این مقاله، به رشد پایدار و توسعه پویای کسب‌وکار کمک خواهد کرد. یادآوری این راهبردها به کارآفرینان یادآوری می‌کند که راه بهتر و مستقیم‌تری برای افزایش ارزش یک استارتاپ وجود دارد.
برای بررسی بیشتر در رابطه با عوامل تاثیرگذار در رشد کسب‌وکارها، می‌توانید فرم درخواست ارزش گذاری کسب‌وکار را تکمیل کنید.
منبع:
- https://www.purrweb.com/blog/factors-that-influence-startup-valuations/
- https://fastercapital.com/content/What-factors-influence-a-startup-s-valuation.html
