برای دستیابی به رشد و سودآوری در یک سازمان، ضرورت استفاده از برنامه‌ریزی احساس می‌شود. انتخاب و اولویت‌بندی سرمایه‌گذاری، مراحل بسیار حیاتی این فرآیند هستند که نیاز به انجام مطالعات امکان سنجی اقتصادی (Economic Feasibility Study) دارند. هدف اصلی این تجزیه‌وتحلیل، ارزیابی اقتصادی استراتژی مورد نظر است تا اطمینان حاصل شود که آیا می‌تواند به طور پایدار از نظر اقتصادی عمل کند و آیا قابلیت سودآوری دارد یا خیر. به‌علاوه، این تحلیل وضعیت پروژه را نسبت به بازار داخلی و نیازهای آن در زمان مشخصی بررسی می‌کند.
اگرچه یک ایده ممکن است از نظر خلاقیت و نتایج موثر برای ذینفعان بسیار مطلوب باشد، اما اگر از نظر اقتصادی پایدار نباشد، با در نظر گرفتن محدودیت‌های منابع و اولویت‌های مالی، ضرورت بررسی دقیق آن احساس می‌شود. به همین دلیل، انجام مطالعات امکان سنجی اقتصادی می‌تواند از وقوع ضرر و زیان احتمالی جلوگیری کرده و به تصمیم‌گیری قاطعانه صاحبان کسب‌وکار کمک کند.
برای درک بهتر روش‌های انجام امکان سنجی اقتصادی، با ما همراه باشید.
فرآیند امکان سنجی چیست؟
مطالعات امکان سنجی یا Feasibility Study یا به اختصار FS، ابزاری علمی و جامع از آزمایش‌ها و تخمین‌هاست که به منظور ارزیابی قابلیت اجرای پروژه‌های متنوع، برای بهبود تصمیم‌گیری در مورد سرمایه‌گذاری‌های جدید، ارزیابی تصمیمات پیشین، یا مقایسه گزینه‌های مختلف فنی و مالی صورت می‌گیرد.
امکان‌سنجی، با توجه به پیش‌بینی‌های هزینه و منافع مستقیم و غیرمستقیم، در طول یک بازه زمانی مشخص انجام می‌شود. در این تحقیق، توان مالی پروژه و احتمالات موفقیت آن، با در نظر گرفتن تمامی عوامل مؤثر از جمله عوامل اقتصادی، فناوری و حقوقی، مورد تجزیه‌وتحلیل و سنجش قرار می‌گیرد.
مطالعات امکان سنجی اقتصادی چیست؟
مطالعات امکان سنجی اقتصادی یکی از اقدامات ضروری برای کسب‌وکارهایی است که به دنبال استحکام و پیشرفت مستمر در زمینه سرمایه‌گذاری هستند. این مطالعه، امکان تامین مالی هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری‌هایی را که شامل توسعه پروژه می‌شوند، به صورت واقعی و قابل اطمینان می‌سنجد.
برای آماده‌سازی FS از منظر اقتصادی، لازم است تمام عواملی که بر یک ابتکار خاص تأثیر می‌گذارند، به‌طور کامل تجزیه‌وتحلیل شوند. به‌عنوان مثال، بازار، محصولات و خدمات شرکت، پیش‌بینی سرمایه‌گذاری، رقابت، مزیت‌های رقابتی، جریان نقدی، روند بازار، سرمایه در گردش، نیروی کار و موارد دیگر مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرند.
مطالعات امکان سنجی اقتصادی، یک نگاه جامع به وضعیت کنونی و آینده کسب‌وکار را در رابطه با اجرای یک پروژه، ارائه می‌دهد. این فرآیند پیچیده، نیازمند تلاش زیادی است زیرا چندین متغیر اصلی در بررسی می‌شوند.
اهمیت مطالعات امکان سنجی اقتصادی چیست؟
مطالعه امکان سنجی اقتصادی برای سرمایه‌گذاران و صاحبان کسب‌وکارها بسیار اهمیت دارد. انجام این مطالعات به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد که از میان فرصت‌های سرمایه‌گذاری مختلف، انتخاب مناسبی داشته باشند و رویکرد مناسبی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنند. از طرف دیگر، انجام امکان سنجی اقتصادی به صاحبان کسب‌وکار در فرآیندهای تصمیم‌گیری مرتبط با استقرار پروژه، از جمله خرید املاک و مستغلات، احداث ساختمان‌ها و تأمین ماشین‌آلات، کمک می‌کند. این امکان سنجی همچنین به ارائه دقیق‌تر نیازهای مالی پروژه و شناسایی منابع مالی مورد نیاز برای آن کمک می‌کند.
انجام مطالعات امکان سنجی مالی نشان می‌دهد که می‌توان مراحل مختلف یک پروژه را از طریق استفاده از منابع مالی متنوعی تامین کرد.
اهداف مطالعات امکان سنجی اقتصادی چیست؟
هدف اصلی مطالعه امکان سنجی اقتصادی به‌طور کلی، تعیین امکان سرمایه‌گذاری در یک پروژه است و این مطالعه شامل چندین هدف فرعی بوده که از طریق آن‌ها فرصت‌های سرمایه‌گذاری موجود یا جایگزین شناسایی می‌شوند. همچنین، تعیین اثرات اقتصادی، چه در داخل کشور و چه در سطح بین‌المللی، در دسترس بودن طرح‌های توسعه برای محصولات موجود را مشخص می‌کند.
در انجام مطالعات امکان سنجی اقتصادی چه مبانی‌ای باید مورد توجه قرار گیرد؟
در انجام یک مطالعه امکان سنجی، به موارد مختلفی توجه می‌شود که در زیر به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- سهم بازار محصول جدید چقدر است؟
- حجم مشتریان بالقوه برای کالاها یا خدمات مورد مطالعه چقدر است؟
- بازار هدف داخلی است یا خارجی؟
علاوه‌بر این موارد، لازم است تجارب، انگیزه‌ها و ویژگی‌های شخصی مدیر پروژه مورد بررسی قرار گیرد تا مشخص شود که آیا او قادر به مدیریت موفق است یا خیر.
اقدامات لازم برای انجام مطالعات امکان سنجی اقتصادی چیست؟
برای انجام مطالعات امکان‌سنجی اقتصادی، ضروری است که بدانیم آیا مردم قصد دارند کالایی را خریداری کنند یا خیر. این مسئله از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا با شناسایی نیازها و تقاضای مشتریان بالقوه یا واقعی، و همچنین مطالعه اینکه آیا مردم به آنچه که پروژه مورد نظر تولید می‌کند یا به فروش می‌رساند، علاقه‌مند هستند یا خیر، انجام می‌شود.
تعیین نحوه عملکرد پروژه، تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد نحوه اجرای آن و مطالعه کامل آن ضروری است.
همچنین، تعیین نحوه عملکرد پروژه، تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد نحوه اجرای آن و مطالعه جامع آن ضروری است. برآورد درآمد حاصل از پروژه نیز با تخمین مقدار مورد انتظار برای تولید در یک دوره زمانی معین، قیمت مورد انتظار پس از فروش و در نتیجه پیش‌بینی سود حاصل از پروژه انجام می‌شود.
تصمیم‌گیری در رابطه با انجام امکان سنجی اقتصادی با پاسخ به سوالات زیر انجام می‌شود:
- سود پروژه چقدر است؟
- نحوه محاسبه سود و جریان نقدی چگونه است؟
- مزایای دیگر انجام این پروژه چیست؟
مراحل انجام مطالعات امکان سنجی اقتصادی
در انجام مطالعات امکان سنجی اقتصادی چند مرحله اساسی به شرح زیر وجود دارد که آن‌ها را در ادامه توضیح می‌دهیم:
- پیش‌بینی هزینه‌ها
- پیش‌بینی جریان نقدی
- تجزیه‌وتحلیل شاخص‌ها
پیش بینی هزینه‌ها
قدم اول برای سنجش اقتصادی یک پروژه، پیش‌بینی درآمد و هزینه‌ها است. با شناسایی مخارج مورد نیاز، وضعیت درآمد تا حد زیادی مشخص می‌شود. از این منظر، بررسی عمیق بازاری که در آن فعالیت می‌کند، علاوه‌بر پیش‌بینی سناریوهای متنوع با حداکثر ۵۰ درصد ظرفیت برای بازدهی و رشد، ضروری است.
پس از تأیید اینکه پروژه می‌تواند درآمد ایجاد کند، زمان آن است که بررسی کنیم که چه سرمایه‌گذاری‌هایی برای امکان‌پذیر شدن آن مورد نیاز است. از این گذشته، برای انجام هر نوع فعالیت جدید در یک شرکت، باید هزینه‌های مربوط به نیروی کار، خرید تجهیزات، ابزارهای تکنولوژیکی و سایر هزینه‌ها را متحمل شود.
نکته: توجه به احتمال سرمایه‌گذاری مجدد در مرحله پیش‌بینی هزینه‌ها نیز اهمیت دارد زیرا ساختار شرکت با ورود سرمایه‌گذاران جدید، دستخوش تغییرات می‌شود.
پیش بینی جریان نقدی
مطالعه جریان نقدی، که شامل ورودی و خروجی روزانه پول در کسب‌وکار است، ابزاری اساسی برای انجام مدیریت مالی به شمار می‌رود. در این زمینه، نه‌تنها باید تحلیل شود که آیا درآمدها به‌طورکلی هزینه‌ها را پوشش می‌دهند، بلکه باید پیش‌بینی آینده‌ای در رابطه با سرمایه‌گذاری‌هایی که انجام می‌شود، نیز صورت گیرد.
تجزیه و تحلیل شاخص مالی و عملکردی
پس از انجام دو مرحله قبل، نوبت به تجزیه و تحلیل شاخص‌های مالی و عملکردی در امکان سنجی اقتصادی می‌رسد. زیرا این شاخص‌ها به‌عنوان یک دستورالعمل کلی عمل می‌کنند.
فراموش نکنید که این مطالعه باید قبل، حین و بعد از پایان هر پروژه انجام شود، زیرا نشان می‌دهد که آیا سرمایه‌گذاری‌ها واقعاً قاطعانه هستند و همچنین جنبه‌هایی را که باید بهبود دهند تا نتایج بهتری حاصل شود، بررسی کنند. این شاخص‌ها عبارتند از:
- حداقل نرخ باز گشت سرمایه یا MARR مخفف Minimum Attractiveness Rate of Return
- نرخ بازده داخلی یا IRR مخفف Internal Rate of Return
- ارزش خالص فعلی یا NPV مخفف Net Present Value
پس از انجام امکان‌سنجی اقتصادی، لازم است با مرور یافته‌ها به سوالات زیر پاسخ داده شود:
- آیا شرایط بازار تغییر کرده است؟
- آیا وضعیت رقابتی تغییر کرده است؟
در صورتی که هر یک از شرایط تغییر کرده باشد، لازم است بررسی مجدد برای ادامه فعالیت پروژه در نظر گرفته شود.
مزایای اصلی انجام مطالعات امکان سنجی
برخی از مزایای انجام امکان سنجی عبارتند از:
- شناسایی فرصت‌های جدید
- جمع‌آوری اطلاعات ارزشمندی برای تصمیم‌گیری «برو/نرو» یا Go/No Go Decision
- مشخص کردن دلایل خوب برای انجام پروژه
- افزایش میزان موفقیت با ارزیابی پارامترهای مختلف
- تصمیم‌گیری در مورد اجرایی کردن پروژه
- مشخص کردن دلایل عدم‌پیگیری
خلاصه و نتیجه‌گیری
با انجام مطالعات امکان سنجی اقتصادی، سازمان می‌تواند بهتر تصمیم بگیرد که آیا یک پروژه یا استراتژی معین واقعاً کارآمد خواهد بود یا برعکس، ممکن است در طول زمان زیان برای آن به وجود آید. این مطالعات به رشد و سودآوری شرکت کمک می‌کنند.
قبل از شروع یک پروژه، انجام مطالعات امکان سنجی اقتصادی امری ضروری است؛ زیرا تنها این راه می‌تواند اطمینان حاصل کند که پروژه قابل اجرا و سودآور خواهد بود. اطلاع از جنبه‌های مختلف این مطالعه، به صاحبان کسب‌وکارها ایده تازه‌ای برای ادامه فرآیند یا متوقف کردن پروژه می‌دهد.
برای انجام مطالعات امکان سنجی اقتصادی، می‌توانید به کمک کارشناسان مجرب و مورد اعتماد ما مراجعه کنید.
