روش ارزش گذاری نمونه کاوی تحلیلی یا آنالیتیکال بنچ‌مارکتینگ Analytical Benchmarking، یکی از روش‌های نسبی ارزش گذاری است که به نوعی می‌توان آن را شبیه به روش ارزش منصفانه بازار و یا حتی روش مقایسه‌ای دانست. تعیین ارزش در ارزش گذاری استارتاپ به کمک روش نمونه کاوی تحلیلی، بدون درنظر گرفتن ریزدرآمدها و هزینه‌های کسب‌وکار و تنها با تکیه بر ارزش گذاری‌های انجام شده روی استارتاپ‌های مشابه داخلی و خارجی به کمک ضرایب تعدیل اقتصادی، سیاسی و یا تکنولوژیک انجام می‌گیرد.

روش نمونه کاوی تحلیلی مانند دیگر روش‌های نسبی ارزش گذاری به اندازه کافی چالش‌برانگیز است اما نکته قوت این روش در کارایی آن است چراکه در تمام مراحل بلوغ یک کسب‌وکار، قابلیت استفاده دارد. به‌اضافه در شرایطی که تعیین ارزش منصفانه یک استارتاپ به‌دلیل محدودیت داده با مشکل روبرو شده است، این روش با بررسی ارزش کسب‌وکارهای مشابه در زیست‌بوم استارتاپی، به تخمین ارزش استارتاپ هدف می‌پردازد.

مقایسه روش ارزش گذاری نمونه کاوی تحلیلی با سایر روش‌ها

در ارزش گذاری به روش منصفانه بازار، تلاش بر این است که استارتاپی مشابه استارتاپ تحت بررسی در زیست‌بوم کسب‌وکار خود پیدا کرده و با استفاده از داده‌های ارزش گذاری افشا شده‌‌ی آن، ارزش استارتاپ خود را تخمین بزنیم. اما در ارزش گذاری با استفاده از روش نمونه کاوی تحلیلی دیگر نیازی به پیدا کردن استارتاپ‌ها در زیست‌بوم استارتاپی خود نیست بلکه با پیدا کردن استارتاپ‌های موفقی که مدل کسب‌وکارشان مشابه استارتاپ تحت بررسی است، شروع به کار می‌کنند. با استخراج اطلاعاتی کلیدی مانند اندازه بازار هدف، ارزش استارتاپ، میزان سرمایه جذب شده، عمر کسب وکار و… فرآیند ارزش گذاری وارد مرحله اجرایی می‌شود. در گام بعد با جمع‌آوری اطلاعات از منابع معتبر همانند روش مقایسه‌ای به کمک تعدادی از نسبت‌ها ارزش استارتاپ را برای استارتاپ تحت بررسی تخمین زده می‌شود. هرچه تعداد استارتاپ‌های بنچ‌مارک شده در این روش بیشتر باشد، میانگین به دست آمده نیز قابل اتکاتر خواهد بود. به‌منظور مطالعه کامل‌تر انواع روش‌های ارزش گذاری استارتاپ کلیک کنید.

پارامترهای روش ارزش گذاری نمونه کاوی تحلیل

انتخاب پارامترهای تحلیلی به‌منظور محاسبه ضرایب تعدیل، کاملا در اختیار ارزش‌گذار قرار دارد و هیچ الگوی از قبل آماده شده‌ای برای این کار وجود ندارد. هرچه داده‌های اقتصادی، تکنولوژیک و یا حتی سیاسی کشور مبدا و مقصد -که استارتاپ تحت بررسی و استارتاپ‌های بنچ‌مارک شده در آنها حضور دارند- بیشتر باشد، احتمال اینکه میانگین وزنی آن‌ها، ضریب تعدیل قابل قبول تری به ارزش‌گذار ارائه بدهد، بالاتر است.

ضریب تعدیل به کار رفته در ارزش‌گذاری استارتاپ‌هایی که با روش نمونه کاوی تحلیلی در رتیبا ارزش گذاری شده‌اند، از میانگین‌گیری وزنی شاخص‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و تکنولوژی که در حوزه‌های مختلف وزن‌دهی شده‌اند، به‌دست‌آمده است. برخی از این پارامترهای کلیدی عبارتند از:

• جمعیت
• عمر کسب‌وکار
• ارزش استارتاپ
• اندازه بازار هدف
• نرخ خرید اینترنتی
• ضریب نفوذ اینترنت
• شاخص جهانی نوآوری
• میزان سرمایه جذب شده
• سرانه تولید ناخالص داخلی- با نرخ برابری قدرت خرید

زمانی که با توجه به حوزه فعالیت استارتاپ تحت ارزش گذاری، تک‌تک پارامترهای کلیدی برای بازارهای هدف (کشورهای مبدا و مقصد) محاسبه شد، کافی است پارامتر مربوط به کشور مبدا را به پارامتر متناظر در کشور مقصد تقسیم کنید تا ضریب تعدیل مربوط به آن پارامتر را به‌دست آورده و سپس نوبت آن می‌رسد که به هر کدام از پارامترها وزن دهید.

روش نمونه کاوی تحلیلی را با ذکر یک مثال بهتر بفهمید

برای مثال در تعیین ارزش یک استارتاپ تاکسی آنلاین، وزن ضریب تعدیل مرتبط با اندازه بازار هدف، از وزن ضریب تعدیل مرتبط با شاخص جهانی نوآوری بیشتر درنظر گرفته می‌شود. برای روشن‌تر شدن ماجرا فرض کنید که همان استارتاپ تاکسی آنلاین بعد از سه سال فعالیت تصمیم به افزایش سرمایه گرفته است اما قبل از آن تمایل به دانستن ارزش واقعی کسب‌وکار خود دارد. این استارتاپ در ایران تاسیس شده و بازار هدف آن هم ایران است؛ فرض کنید با بررسی کشورهای مختلف و میانگین‌گیری از استارتاپ‌های متعدد به مقادیر زیر رسیده‌ایم:
• میانگین وزنی عمراستارتاپ‌های مشابه استارتاپ تحت بررسی: ۷۲ ماه
• میانگین وزنی جمعیت در بازار هدف استارتاپ تحت بررسی: ۸۵ میلیون نفر
• میانگین وزنی ارزش استارتاپ‌های مشابه استارتاپ تحت بررسی: ۱۰۰ میلیون دلار
• میانگین وزنی ضریب نفوذ اینترنت در بازار هدف استارتاپ تحت بررسی: ۷۰ درصد
• میانگین وزنی جمعیت در بازار هدف استارتاپ‌های مشابه استارتاپ تحت بررسی: ۱۲۵ میلیون نفر
• میانگین وزنی ضریب نفوذ اینترنت در بازار هدف استارتاپ‌های مشابه استارتاپ تحت بررسی: ۸۳ درصد
• میانگین وزنی سرانه تولید ناخالص داخلی با نرخ برابری قدرت خرید، در بازار هدف استارتاپ تحت بررسی: ۱۸۵۰۰ دلار
• میانگین وزنی سرانه تولید ناخالص داخلی با نرخ برابری قدرت خرید، در بازار هدف استارتاپ‌های مشابه استارتاپ تحت بررسی: ۲۵۲۰۰ دلار
در مثال بالا تنها از دو ضریب جمعیت بازار هدف و سرانه تولید ناخالص داخلی با نرخ برابری قدرت خرید استفاده شده است. به‌منظور محاسبه ضریب تعدیل سرانه تولید ناخالص داخلی با نرخ برابری قدرت خرید کافی است مقدار استارتاپ تحت بررسی بر مقدار استارتاپ‌های مشابه تقسیم کنیم که در این صورت مقدار آن برابر خواهد بود با: ۷۳/۴۱ درصد
برای محاسبه جمعیت بازار هدف استارتاپ، استفاده از جمعیت کشورهای بازار هدف به تنهایی کافی نیست و به‌منظور بالا بردن دقت محاسبات از جمعیت موثر بازار هدف استفاده می‌شود که برابر با جمعیت کشور بازار هدف ضربدر ضریب نفوذ اینترنت در آن کشور است. درواقع جمعیتی جزء بازار هدف این استارتاپ‌ها است که عضو جامعه استفاده کننده از اینترنت در آن کشور باشد. ضریب تعدیل جمعیت بازار هدف در این مثال برابر خواهد بود با: ۸۴/۳۳ درصد
با فرض برابر بودن وزن هر کدام از ضرایب تعدیل می‌توان گفت که ضریب تعدیل نهایی برابر با ۷۸/۸۷ درصد خواهد بود. به این معنی که اگر استارتاپ‌های مشابه استارتاپ تحت بررسی در فضای کسب‌وکار ایران مشغول به فعالیت باشد، به‌طور میانگین در سن شش سالگی چیزی در حدود ۷۸/۸۷ میلیون دلار ارزش خواهد داشت اما لازم به ذکر است که استارتاپ تحت بررسی ما ۳۶ ماه عمر دارد و تفاوت آن باید به نوعی جبران شود. به‌منظور تنزیل این مقدار از دو استراتژی می‌توانیم استفاده کنیم:

1. میانگین رشد سالانه استارتاپ‌ها در ایران را محاسبه کرده و عدد ۷۸/۸۷ میلیون دلار را به ازای آن تنزیل کنیم.
2. با توجه به مرحله جذب سرمایه استارتاپ و ریسک‌های آن یک نرخ تنزیل به اختیار خودمان انتخاب کنیم.

اعتقاد گروه تحلیل‌گران رتیبا بر ارزش گذاری استارتاپ‌ها بر پایه نیاز و ویژگی‌های منحصر به فرد هر کدام از آن‌هاست. ارزش گذاری استارتاپ به روش نمونه کاوی تحلیلی مزایا و معایبی دارد؛ سرعت بالا و سادگی محاسبات در فرآیند تعیین ارزش، از مزایای این روش است. معایب این روش نسبی ارزش گذاری زمانی مشخص می‌شود که استارتاپ مشابهی برای سنجش وجود نداشته باشد یا فاقد اطلاعات ارزش گذاری فاش شده باشد. ارزش گذاری استارتاپ به روش نمونه کاوی تحلیلی شاید به عنوان یک روش ثانویه در جهت تایید ارزش گذاری‌های قبلی بیشتر قابلیت استفاده داشته باشد پس برای سنجش وضعیت و انجام ارزش گذاری استارتاپ خود، فرم درخواست را ثبت کرده و منتظر تماس کارشناسان رتیبا بمانید.