جذب سرمایه استارتاپ‌ها | هرآنچه در مورد جذب و افزایش سرمایه لازم است بدانید

ایده اولیه هر چقدر هم که شگفت‌انگیز باشد، باز هم یک استارتاپ برای ادامه حیات به جذب سرمایه نیاز دارد. به اقدام استارتاپ برای تامین نقدیندگی مورد نیاز از راه‌های مختلف، جذب سرمایه گفته می‌شود که ترکیب محصول خوب، تیم کارآمد و سهم بازار منطقی شانس افزایش آن را بالاتر می‌برد. کسب‌وکارها در یک رقابت همیشگی برای دستیابی به استعداد و سرمایه به سر می‌برند و بدون هرکدام از آن‌ها آینده‌ای برای استارتاپ وجود ندارد. جذب سرمایه برای استارتاپ‌ها ضامن هموار شدن مسیر برای توسعه محصول یا خدمت موردنظر است. فضای امروز اکوسیستم استارتاپی کشور به گونه‌ای است که راه‌اندازی کسب‌وکار تقریبا آسان اما ساخت و حفظ آن به مراتب دشوارتر است. هرچند جذب سرمایه‌گذار یک شمشیر دولبه است و درازایِ تامین مالی برای سرمایه‌گذاران حق رای و نظر روی مراحل مختلف درنظر گرفته می‌شود اما بدون بودجه کافی کسب‌وکارها توانایی رشد سریع و یا راه‌اندازی محصول را نداشته و محکوم به شکست خواهند بود. استارتاپ‌های با پتانسیل بالا راحت‌تر این فرآیند را طی می‌کنند اما با اندکی تلاش کسب‌وکارهای نوپا نیز می‌توانند این مرحله را با موفقیت پشت سر بگذارند.

میزان و زمان مناسب برای جذب سرمایه

قبل از تصمیم‌گیری درمورد زمان مناسب جذب سرمایه لازم است با درنظر گرفتن جنبه‌های مختلف به برخی از سوال‌ها در این زمینه پاسخ داد. برای مثال سوال‌هایی از قبیل اینکه استارتاپ با سرمایه تزریق شده قرار است کدام بخش از کسب‌وکار را سرعت دهد و یا اینکه آیا از نظر بنیان‌گذار آن استارتاپ زمان مناسب برای جذب سرمایه فرارسیده است؟ سرعت ورود محصول به بازار و به‌دست آوردن سهم بیشتری از بازار در گرو تامین نقدینگی مورد نیاز در زمان مناسب است. شاید مناسب‌ترین زمان هنگامی باشد که بنیان‌گذاران برای گفتن داستان خود آماده هستند. درصورتی که این داستان قانع‌کننده باشد و سرمایه‌گذار متقاعد شود که استارتاپ می‌تواند در راستای تحقق اهداف خود قدم بردارد، تامین نقدینگی و جذب سرمایه اتفاق می‌افتد. هرچند گاهی شهرت بنیان‌گذاران به اندازه‌ای است که بدون نیاز به تلاش اضافه می‌توانند سرمایه مورد نیاز خود را جذب کنند اما بیشتر اوقات برای مذاکره با سرمایه‌گذار به موارد بیشتر نیاز است.

• تیم اجرایی
• ایده و محصول
• مشتری و بازار جذاب

هیچکدام از موارد بالا به‌تنهایی برای تامین مالی کافی نخواهند بود و سرمایه‌گذاران تمایل دارند از همه آن‌ها اطلاعات دقیق داشته باشند. حالت ایده‌آل آن است که میزان سرمایه دریافتی به قدری باشد که استارتاپ‌ها تنها با یک بار اقدام به تامین مالی بتوانند به سوددهی برسند. درصورتی‌که شرایط حاکم بر اکوسیستم استارتاپی کشور مانع از این اتفاق می‌شود و کسب‌وکارها به دوره‌های بیشتری از دریافت سرمایه نیاز پیدا می‌کنند. بهتر است مبلغ درخواستی استارتاپ‌ها واقع‌بینانه باشد تا سرمایه‌گذاران نیز به این باور برسند که سرمایه آن‌ها قابلیت رشد خواهد داشت.

محصول

محصول جذاب و نوآورانه برگ برنده استارتاپ‌ها هنگام مذاکره با سرمایه‌گذاران خواهد بود تا جایی که حتی عده‌ای معتقدند محصولی که به‌اندازه کافی خوب باشد، توانایی ایجاد بازاری جدید را خواهد داشت.

تیم

تیم قوی با اعتباربخشی به استارتاپ نقش اساسی را در افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران ایفا می‌کند. به کمک اعضای حرفه‌ای تیم، تحقق اهداف و دستیابی به چشم‌اندازها هموارتر می‌شود.

بازار

سهم بازار بیشتر یکی از گزینه‌های تاثیرگذار در مذاکره با سرمایه‌گذاران است. بدون بازار جذاب کار دشواری در قانع کردن سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری روی کسب‌وکار در پیش است.

انتخاب سرمایه‌گذار مناسب برای جذب سرمایه استارتاپ‌ها

ارتباط و همکاری با سرمایه‌گذار بیشتر شبیه آن چیزی است که به نام سیستم فروش سنتی می‌شناسیم. این فرآیند با پیدا کردن سرمایه‌گذار مناسب آغاز می‌شود و با نوشتن چک تامین مالی به پایان می‌رسد. ازآنجایی‌که ارتباط با سرمایه‌گذاران از نوع رابطه بلندمدت است، پیشنهاد می‌شود که قبل از ورود به این رابطه، از همسویی و تفاهم با فرد موردنظر اطمینان حاصل شود. بهتر است قبل از انتخاب سرمایه‌گذار مناسب به نکات زیر توجه کنید.

• مکان جغرافیایی
• نزدیکی فرهنگی و کاری
• نوع خدمت یا محصول
• پورتفولیو سرمایه‌گذاران
• عمر صندوق سرمایه‌گذاری
• سرعت و فلسفه سرمایه‌گذاری

نه شنیدن از سرمایه‌گذار درطول مسیر جذب سرمایه یک اتفاق عادی است و ممکن است بارها اتفاق بیفتد. انجام تحقیقات کافی در مورد سرمایه‌گذاران دید درستی از انتظارات سرمایه‌گذاران و تبدیل سرمایه‌گذار بالقوه به الفعل دراختیار بنیان‌گذاران می‌گذارد. ایجاد ارتباط قوی با سرمایه‌گذاران برای مواقع نیاز به افزایش سرمایه یک نوع آمادگی محسوب می‌شود. قبل از اقدام برای جذب سرمایه از سرمایه‌گذاران خطرپذیر لازم است چگونگی کارکرد آن‌ها را درک کنید.
شرکت‌های سرمایه‌گذاری تقریبا یک چرخه ثابت را سپری می‌کنند.آن‌ها با افزایش سرمایه از شرکای محدود Limited Partner یا به اختصار LP، انجام سرمایه‌گذاری خطرپذیر، انتظار بازده سرمایه در مدت مشخص و تکرار این چرخه فعالیت می‌کنند. شرکای مسئولیت محدود یا LP سرمایه‌گذاران نهادی هستند که از طریق سرمایه‌گذاران خطرپذیر به‌دنبال افزایش بازده سرمایه خود از طریق سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها هستند. LP می‌تواند صندوق‌های بازنشستگی، شرکت‌های بیمه، صندوق‌های دولتی و یا افراد عادی باشند. پس از پیدا کردن سرمایه‌گذار مناسب، زمان آن می‌رسد که قرار ملاقاتی با این فرد گذاشته شود.

ارائه موثر در جلسه ملاقات با سرمایه‌گذار

ملاقات با سرمایه‌گذار و راضی کردن او برای سرمایه‌گذاری روی کسب‌وکار به توانایی مذاکره بنیان‌گذاران و ایجاد اعتماد در سرمایه‌گذاران بستگی دارد. در جلسه ملاقات با سرمایه‌گذار بنیان‌گذار به نوعی قرار است شرکت خود را به سرمایه‌گذاران بفروشد تا هزینه لازم برای رشد و توسعه کسب‌وکار را به‌دست آورد. ارائه یکسان و یکنواخت برای سرمایه‌گذاران مختلف جوابگو نیست و نیاز به ابتکار عمل و ارائه پیشنهادات جذابی است که باعث تشویق آن‌ها به سرمایه‌گذاری شود. بهتر است قبل یا حین جلسه اصلی، برای شناخت بهتر سرمایه‌گذاران و اطلاع از انگیزه‌ها و حساسیت‌های آن‌ها تلاش شود.

سرمایه اولیه یا Seed Capital

تامین مالی اولیه که به تشکیل یک استارتاپ منتهی می‌شود را سرمایه اولیه می‌گویند. بیشتر این سرمایه توسط سرمایه‌گذاران خصوصی یا اعضای خانواده تامین می‌شود تا شرایط برای به‌دست آوردن منابع مالی اضافه فراهم شود. از‌آنجایی‌که استارتاپ در ابتدای مسیر قرار دارد، نهادهای دیگر تمایلی به سرمایه‌گذاری روی کسب‌وکار آن‌ها ندارند. درنتیجه بنیان‌گذاران سراغ سرمایه شخصی و یا حلقه دوستان و آشنایان می‌رود. سرمایه اولیی که گاهی Seed Money هم خوانده می‌شود، صرف امور اولیه راه‌اندازی یک کسب‌وکار مانند حقوق و دستمزد، اجاره محل، هزینه‌های اولیه و تجهیزات می‌شود تا درنهایت ایده اولیه به مرحله اجرایی نزدیک شود. ازآنجایی‌که این پول از منابع شخصی تامین می‌شود، ویژگی اصلی آن در کم و ابتدایی بودن آن است. سرمایه اولیه اغلب برای ایده خرج می‌شود و تلاش می‌کند که استارتاپ را به مرحله‌ای برساند که در برابر سرمایه‌گذاران، حرفی برای گفتن داشته باشد. اگر استارتاپ بتواند با موفقیت این سرمایه را خرج کند و به اهداف مرحله اول خود برسد، شانس او برای موفقیت در مراحل بعدی و دستیابی به سرمایه راه‌اندازی بیشتر می‌شود.

سرمایه راه‌اندازی یا Startup Capital

سرمایه راه‌اندازی به‌منظور تامین هزینه‌های اولیه یک کسب‌وکار نوپا و راه‌اندازی آن جمع‌آوری می‌شود. برخلاف سرمایه اولیه، سرمایه راه‌اندازی توسط سرمایه‌گذاران فرشته یا خطرپذیر تامین می‌شود. با توجه به بالا بودن ریسک سرمایه‌گذاری در این مرحله، لازمه انجام سرمایه‌گذاری داشتن یک طرح کسب‌وکار قوی و محکم است تا بتواند اعتماد سرمایه‌گذار را جلب کند. میزان این سرمایه به‌گونه‌ای است که توانایی پوشش دادن کل هزینه‌های اولیه کسب‌وکار را دارد و اعضای تیم به کمک آن می‌توانند دستیابی به اهداف را سریع‌تر رقم بزنند. هزینه‌های اولیه شامل هزینه‌ مکان دفتر، هزینه استخدام تیم اجرایی، بازاریابی محصول و گرفتن مجوزهایی است که رشد و توسعه استارتاپ در گرو آن قرار دارد. در بسیاری از موارد سرمایه راه‌اندازی تنها به تامین نیازهای اساسی و اولیه کسب‌وکار می‌پردازد و در ادامه به بیش از یک دوره جذب سرمایه نیاز پیدا می‌شود. دور نهایی افزایش سرمایه به عرضه عمومی اولیه استارتاپ یا (IPO) اختصاص دارد.

روش‌های مختلف جذب سرمایه استارتاپ‌ها

بنیان‌گذاران به‌خصوص در ابتدای کار علاقه‌ای به جذب سرمایه خارجی ندارند و ترجیح می‌دهند که خودشان سرمایه اولیه را تامین کنند یا مدتی با بوت‌استرپ ادامه دهند تا شرایط کمی بهتر شود. هرچند شرایط به گونه‌ای پیش می‌رود که دیر یا زود اغلب استارتاپ‌ها برای رشد و گسترش خود نیاز به افزایش سرمایه از یکی از راه‌های زیر پیدا می‌کنند.

• وام Loans
• بانک Bank
• کمک‌های مالی Grants
• تامین مالی جمعی Crowdfunding
• سرمایه‌گذار فرشته Angel investors
• دوستان و آشنایان Friends & Family
• سرمایه‌گذار خطرپذیر Venture Capitalists
• انکباتور و شتاب‌دهنده‌ها Incubators and Accelerators

کار برای استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپایی که در ابتدای مسیر قرار دارند، دشوارتر است زیرا آن‌ها برای قدم گذاشتن در مسیر جذب سرمایه به یک طرح کسب‌وکار یا بیزنس‌پلن معتبر احتیاج دارند. اوضاع برای استارتاپ‌هایی که مراحل بلوغ خود را سپری می‌کنند، اندکی آسان‌تر است. آن‌ها به پشتوانه جریان فعلی نقدینگی و درآمدزایی اقدامات مربوط به جذب سرمایه را انجام می‌دهند. تصمیم‌گیری در مورد روش‌ جذب سرمایه انتخابی باتوجه به شرایط کسب‌وکار و سلیقه بنیان‌گذاران آن انجام می‌گیرد.

وام Loans

دریافت وام معمولا یک گزینه معقول و قابل دسترس برای استارتاپ‌ها است که سهام شرکت را نیز درگیر نمی‌کند. اغلب وام‌هایی که به کسب‌وکارها و مشاغل کوچک و نوپا می‌دهند، شرایط بازپرداخت معقولی دارد.

کمک‌های مالی Grants

کمک‌های مالی کمک هزینه‌هایی است که توسط دولت یا سایر نهادهای غیرانتفاعی در راستای تحقق اهداف استارتاپ‌ها به آن‌ها داده می‌شود. ازآنجایی‌که کمک‌های مالی ماموریت‌محور هستند، نیاز به همسویی اولیه اهداف یا ارزش‌های کسب‌وکار با سازمان موردنظر وجود دارد. برخی از این کمک‌های مالی بلاعوض و برخی قابل بازگشت هستند.

تامین مالی جمعی Crowdfunding

تامین مالی جمعی راهی کم ریسک برای جمع‌آوری نقدینگی مورد نیاز از تعداد زیادی از مردم است که معمولا به‌صورت آنلاین انجام می‌شود. به کمک یک استراتژی تبلیغاتی قوی می‌توان به تامین مالی از مردم همراه و همسو با اهداف کسب‌وکار پرداخت

انکباتور و شتاب‌دهنده‌ها Incubators and Accelerators

انکباتور و شتاب‌دهنده‌ها برنامه‌هایی برای توسعه استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا ارائه می‌دهند که علاه‌بر تامین سرمایه مورد نیاز، خدمات منتورینگ و استفاده از شبکه ارتباطات را نیز شامل می‌شود. انکباتورها با تمرکز بر حداقل محصول پذیرفتنی یا (MVP) به کارآفرینان کمک می‌کنند تا کسب‌وکار خود را بسازند. درصورتی‌که کسب‌وکارها از قبل MVP را ساخته باشند، شتاب‌دهنده‌ها با تسریع روند رشد و ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره به بنیان‌گذاران کمک می‌کنند.

بانک Bank

بانک‌ به نسبت بقیه گزینه‌ها نهادی سنتی‌تر است و توصیه می‌شود که استارتاپ قبل از اقدام به تامین سرمایه از این راه، به درآمدزایی رسیده باشد. فاندر استارتاپ در صورت استفاده از بانک، ملزم به بازپرداخت اصل سرمایه و بهره آن نیز می‌شود.

سرمایه‌گذاران خطرپذیر Venture Capitalists

این سرمایه‌گذاران در ازای دریافت سهام روی کسب‌وکارها سرمایه‌گذاری می‌کنند. سرمایه‌گذاران خطرپذیر بیشتر تمایل به سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌های کمی بالغ‌تر دارند.

سرمایه‌گذاران فرشته Angel investors

بسیاری از استارتاپ‌های بزرگ امروزی با سرمایه‌گذاران فرشته کسب‌وکار خود را رونق بخشیده‌اند. از آن جایی که کار کردن با این سرمایه‌گذاران، انعطاف‌پذیرتر است، بهترین گزینه برای کسب‌وکارهای نوپای در حال رشد محسوب می‌شود.

دوستان و آشنایان

هر فاندر استارتاپی دایره‌ای از دوستان و آشنایان دارد که می‌تواند برای جذب سرمایه استارتاپ خود روی کمک آن‌ها حساب کند. تامین نقدینگی از این راه برای استارتاپ‌ها در دسترس و با نگرانی کمتر است.

دوره‌های جذب سرمایه استارتاپ‌ها

استارتاپی که با ایده‌ای درخشان مسیر خود را شروع کرده و پیوسته در حال رشد است، به‌زودی نیاز به جذب سرمایه و تامین نقدینگی لازم برای رشد و توسعه محصول پیدا می‌کند. مسیر حرکت استارتاپ‌ها متفاوت است اما اگر کسب‌وکاری قصد تامین سرمایه را داشته باشد، دوره‌های A، B و C تقریبا اجزای ضروری جذب سرمایه محسوب می‌شوند. هرچند دوره اولیه جذب سرمایه استارتاپ‌ها به‌قدری زود اتفاق می‌افتد که تقریبا نادیده گرفته می‌شود اما مرحله پیش بذری یا pre-seed مربوط به زمانی است که کسب‌وکار تازه فعالیت خود را آغاز کرده و نقدینگی مورد نیاز آن اغلب توسط بنیان‌گذارن یا دوستان و آشنایان تامین می‌شود. به طور کلی جذب سرمایه برای استارتاپ‌ها به دو بخش پیش از بذر و مرحله بذر تقسیم می‌شود.

جذب سرمایه پیش از بذر Pre-Seed Funding

این مرحله اولین مرحله از پروسه جذب سرمایه یک استارتاپ است که با استفاده از سرمایه شخصی بنیان‌گذاران یا دوستان و آشنایان تامین می‌شود. به کمک این سرمایه اولیه می‌توان ارزیابی کرد که آیا استارتاپ می‌تواند به اهداف اولیه خود برسد و برای جذب سرمایه‌های دوره بعدی آماده شود یا خیر. گاهی کسب‌وکاری که در مسیر رشد و توسعه قرار دارد و یک دوره جذب سرمایه انجام داده، نیاز به افزایش سرمایه پیدا می‌کند. میزان نقدینگی مورد نیاز برای هر استارتاپی متفاوت است. یک استارتاپ تنها با یک دور تامین مالی، به هدف خود می‌رسد و استارتاپ دیگری نیاز به دوره‌های بیشتری پیدا می‌کند.

جذب سرمایه بذری Seed Funding

تامین مالی بذری را می‌توان همانند اسم آن، در حکم «بذر» یا دانه درنظر گرفت که معمولا با از دست دادن سهام همراه است. این اولین جذب سرمایه رسمی است که به استارتاپ کمک می‌کند قدم‌های خود را محکم کند و در مسیر رشد و توسعه گام بردارد. انجام تحقیقات بازار، بازاریابی و تهیه و تامین ابتدایی محصول اولیه، با این سرمایه امکان‌پذیر می‌شود. به‌طورکلی تلاش برای افزایش سرمایه و دوره‌های تامین مالی از مرحله آ شروع می‌شود و رو به بالا ادامه پیدا می‌کند. بودجه‌ به‌دست آمده از این راه تقریبا بین 6 الی 18 ماه ماندگاری دارد.

• تامین مالی سری A (Series A)
• تامین مالی سری B (Series B)
• تامین مالی سری C (Series C)
• تامین مالی سری D (Series D)
• تامین مالی سری E یا E و…
• عرضه اولیه عمومی استارتاپ (IPO)

سرمایه‌گذار در هر مرحله از تامین مالی، درازایِ از دست دادن سرمایه و تزریق نقدینگی مقداری سهام دریافت می‌کند. نقشه راه جذب سرمایه برای هر استارتاپی با توجه به نیاز و ویژگی‌های منحصر به فردی که دارد، متفاوت است. تعدادی از استارتاپ‌ها ماه‌ها زمان خود را صرف انتخاب درست‌ترین انتخاب می‌کنند و تعدادی دیگر، به سرعت به جذب و افزایش سرمایه پرداخته و تنها به یک دوره جذب سرمایه نیز اکتفا نمی‌کنند.

جذب سرمایه سری A یا Series A Funding

زمان لازم برای جذب سرمایه سری A بعد از اتمام سرمایه اولیه فرا می‌رسد و درصورتی که استارتاپ رشد قابل توجه یا سابقه محکمی برای خود ساخته باشد، به این مرحله خواهد رسید. این نوع جذب سرمایه معمولا توسط سرمایه‌گذاران خطرپذیر (VC) تامین می‌شود و از آن برای ارتقای محصول، بازاریابی، جذب مشتریان بیشتر و اجرایی کردن اهداف استارتاپ استفاده می‌شود.

جذب سرمایه سری B یا Series B Funding

هنگامی که استارتاپ برای جذب سرمایه مرحله B آماده است، یعنی باموفقیت دوره قبلی را پشت سر گذاشته‌ و از مرحله راه‌اندازی فاصله گرفته است. استارتاپ در این مرحله محصول مناسب با بازارProduct Market Fit را پیدا کرده و به‌دنبال گسترش کسب‌وکار خود و رسیدن به موفقیت است. سهام استارتاپ در جذب سرمایه سری B با قیمت بالاتری معامله می‌شود و نسبت به دوره A ریسک کم‌تری دارد. برای افزایش سرمایه به ارزش‌گذاری مجدد نیاز است اما با توجه به تمایل سرمایه‌گذاران دوره قبل به سرمایه‌گذاری مجدد، معمولا نیازی به جذب سرمایه‌گذار جدید نیست.

جذب سرمایه سری C Series C Funding

تعداد کمی از استارتاپ‌ها به تامین مالی مرحله C یا بیشتر از آن می‌رسند؛ آن‌ها برای ایجاد محصول جدید، ورود به بازارهای دیگر و یا استخدام تیم رهبری به بودجه اضافه احتیاج دارند. این دوره از جذب سرمایه مخصوص استارتاپ‌هایی است که مراحل قبلی را با موفقیت سپری کرده و آماده ورود به بازارهای بزرگ‌تر هستند. جذب سرمایه سری C که با رشد و توسعه سریع و وسیع همراه است، برای اغلب استارتاپ‌ها آخرین مرحله جذب سرمایه حساب می‌شود. کسب‌وکار در جذب سرمایه دوره C باید به سوال‌های زیادی از قبیل تعداد مشتری یا یوزر، درآمد فعلی شرکت و امید به سودسازی در آینده، پاسخ دهد. بعد از افزایش سرمایه، استارتاپ به نقطه پایانی خود نزدیک می‌شود. در جذب سرمایه سری C، گاهی در ازای دریافت سرمایه، سهام ممتاز به سرمایه‌گذار تعلق می‌گیرد.

جذب سرمایه سری D و فراتر از آن Series D and Beyond

اکثر استارتاپ‌ها از مرحله C فراتر نمی‌روند اما آن‌هایی که به جذب سرمایه دوره D، می‌رسند، برای دستیابی به اهداف مراحل قبل، به بودجه بیشتری نیاز دارند. در این مرحله ممکن است سهام استارتاپ با ارزش کمتری مبادله شود و یک نوع بازگشت به عقب اتفاق بیفتد که این یک نکته منفی است و باعث از بین رفتن اعتماد سرمایه‌گذار می‌شود. اگر به هر دلیلی استارتاپ پس از جذب سرمایه سری D نتواند به آن چه که می‌خواهد برسد، جذب سرمایه سری E و فراتر از آن، اجتناب‌ناپذیر است. استارتاپ‌ها به دلایل مختلفی از جمله عدم توانایی در برآورده کردن انتظارات، خصوصی ماندن و… ممکن است به زمان بیشتری احتیاج داشته باشند. لازم به یادآوری است که جذب سرمایه‌های بعد از سری D مانند خود آن، امتیاز منفی برای استارتاپ به همراه می‌آورد.

چگونگی جذب و افزایش سرمایه برای استارتاپ‌ها

پس از بررسی‌های زیاد و پیدا کردن گزینه مناسب جذب سرمایه زمان آن رسیده که با افزایش آمادگی اقدامات لازم انجام شود. جذب سرمایه یک هنر است و مسائل مختلفی می‌تواند بر آن تاثیر بگذارد. با کنترل بعضی از این عوامل می‌توانید به بهتر شدن شانس جذب سرمایه استارتاپ خود کمک کنید. این مسیر به دقت و توجه همه جانبه از سوی بنیان‌گذار استارتاپ و رعایت نکات زیر نیاز دارد.

• محاسبه نیاز مالی استارتاپ

مطلع بودن بنیان‌گذاران و مدیران کسب‌وکارها از نیازمندی‌های کسب‌وکار خود یک امر حیاتی در فرآیند جذب سرمایه است. آن‌ها باید بدانند که به چقدر سرمایه احتیاج است و آیا با یک دور جذب سرمایه دستیابی به اهداف امکان‌پذیر است یا به دوره‌های بیشتری نیاز است؟ هزینه‌های جاری کسب‌وکار چقدر است؟ همچنین علاوه‌بر هزینه‌های جاری به یک برآورد دو الی سه ساله از نقدینگی مورد نیاز کسب‌وکار نیز احتیاج است.

• طراحی طرح کسب‌وکار (بیزنس پلن)

تمام سرمایه‌گذاران بالقوه تمایل دارند بدانند با چه نوع کسب‌وکاری و چه چشم‌اندازی برای آینده آن روبرو هستند. داشتن بیزنس‌پلن، با افزایش شناخت در این زمینه شانس استارتاپ را برای جذب سرمایه بیشتر می‌کند.

• ارزیابی اوضاع مالی

اوراق مالی مرتب و صورت‌های سود و زیان می‌تواند به‌طور دقیق نشان دهد که کسب‌وکار فعلی از لحاظ مالی در چه وضعیتی قرار دارد و در انتخاب سرمایه‌گذار بهتر کمک‌کننده باشد.

• انجام تحقیقات بازار

نه فقط هنگام جذب سرمایه بلکه قبل از هرکاری منطقی است که تا جای ممکن یک تحقیق همه‌جانبه انجام شود تا اطلاعات مورد نیاز به‌دست بیاید.

• تنظیم برنامه بازپرداخت

وام، جذب سرمایه یا کمک مالی چه از طرف دوستان و آشنایان باشد چه از سمت سرمایه‌گذاران خطرپذیر، نیازمند تنظیم برنامه بازپرداخت نقدینگی است. درست است که برخی از گزینه‌های جذب سرمایه استارتاپ‌ها نیاز به بازپداخت ندارند اما وظیفه بنیان‌گذار این است که شفافیت را در زمنیه مالی ایجاد کنند و اجازه ندهند که یک کسب‌وکار همیشه مقروض، به حیات خودش ادامه دهد.

رقیق شدن سهام در برابر تامین مالی

اگر کسب‌وکاری بتواند در دوره سرمایه‌پذیری اولیه seed round کمتر از 10 درصد سهام شرکت خود را آزاد کند، بُرد بزرگی کرده است اما بیشتر دوره‌های جذب سرمایه چیزی در حدود 20 درصد سهام استارتاپ‌ها را درگیر می‌کنند. آزاد شدن بیش از 25 درصد سهام استارتاپ در این مرحله به‌ضرر کسب‌وکار خواهد بود و اجتناب از آن ضروری است.

معایب و مزایای جذب سرمایه برای استارتاپ‌ها

انجام هر اقدامی برای کسب‌وکار مزایا و معایبی دارد که قبل از هرگونه تصمیم باید به بررسی آن پرداخت.

مزایای جذب سرمایه استارتاپ‌ها

در فرآیند جذب سرمایه تنها بحث تامین نقدینگی مورد نیاز مطرح نیست و طیف وسیعی از ارتباطات با افراد متخصص و صاحب‌نظر به‌دنبال آن شکل می‌گیرد. مزایای جذب سرمایه استارتاپ‌ها به شرح زیر است.

• فرصتی برای توسعه کسب‌وکار به وجود می‌آید.
• سرمایه‌گذاران عموما افرادی باتجربه و قابل اعتماد هستند.
• سرمایه‌گذاران به مرجعی برای مشاوره و انتقال تجربه تبدیل می‌شوند.
• سرمایه‌گذاران علاوه‌بر تامین نقدینگی به شبکه‌سازی استارتاپ‌ها نیز کمک می‌کنند.
• کارآفرینان بدون دغدغه تامین نقدینگی می‌توانند برای دستیابی به اهداف کسب‌وکار برنامه‌ریزی کنند.

دربرابر تمام خوبی‌های ذکر شده باید پذیرفت که تامین مالی معایب و مضراتی هم دارد که در ادامه به توضیح برخی از آن‌ها می‌پردازیم.

معایب جذب سرمایه استارتاپ‌ها

مهم است که مزایا و معایب سرمایه‌گذاری خطرپذیر را قبل از اقدام به‌خوبی سنجیده تا از هرگونه غافلگیری در کسب‌وکار جلوگیری به عمل آید.

• سرمایه‌گذاران انتظار رشد سریع از استارتاپ خواهند داشت.
• پس از جذب سرمایه کنترل تمام امور دیگر در اختیار بنیان‌گذاران نخواهد بود.
• تیم سرمایه‌گذار بر عملکرد و تصمیمات استارتاپ‌ها نظارت مستقیم خواهند داشت.

تصمیم‌گیری در مورد تامین مالی نباید عجولانه و بدون بررسی همه‌جانبه انجام شود. بهترین کار این است که قبل از هر تصمیمی، برای تامین مالی استارتاپ خود مشاوره انجام دهید.

مستندات لازم برای جذب سرمایه

پس از بررسی‌های نهایی و انتخاب سرمایه‌گذار مناسب زمان به اشتراک گذاشتن اسناد و مدارک استارتاپ‌ها فرارسیده. به‌طورکلی تمام اطلاعات مهم و ادعاهایی که بنیان‌گذاران در جلسه ملاقات با سرمایه‌گذار مطرح می‌کنند، در آینده توسط سرمایه‌گذاران ارزیابی موشکافانه یا اصطلاحا دودلیجنس می‌شود. رشد و امور مالی، وضعیت مشتریان و حفظ آن‌ها برای سرمایه‌گذاران اهمیت دارد و آن‌ها در هر شرایطی باید بتوانند از داده‌ها ومعیارهای پشت کسب‌وکار بازدید کنند.

ساخت بیزنس پلن برای ارائه به سرمایه‌گذار

تامین مالی نیازمند ارائه یک برنامه شفاف و منطقی است که نقشه راه و برنامه استارتاپ برای خرج کردن سرمایه دریافتی را به سرمایه‌گذاران نشان دهد.

ملاقات با سرمایه‌گذار به‌منظور تامین مالی

هدف جلسه ملاقات با سرمایه‌گذار، ایجاد علاقه در آن‌ها برای ارتباط بیشتر و تعیین جلسه بعدی مذاکره است اما قبل از انتخاب سرمایه‌گذار موردنظر به نکات زیر توجه کنید.

• مخاطب خود را بشناسید.
• پورتفوی سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران را بررسی کنید.
• در تمام مراحل ارتباط با سرمایه‌گذار، صداقت را حفظ کنید.
• متقاعد کننده باشید و داستان کسب‌وکار خود را تعریف کنید.
• سعی کنید تعادلی بین میزان اعتماد‌به‌نفس و فروتنی ایجاد کنید.
• مطالب مرتبط با محصول یا خدمات خود را مختصر و جذاب ارائه دهید.

استارتاپ‌های زیادی برای سرمایه‌گذاری به سرمایه‌گذاران مراجعه می‌کنند و تنها درصورت داشتن وجه تمایز یا برقراری ارتباط موثر با سرمایه‌گذاران موفقیت حاصل خواهد شد.

تعیین ارزش کسب‌وکارها به‌منظور دریافت سرمایه

ارزش کسب‌وکار تعیین کننده میزان سرمایه‌ای است که سرمایه‌گذار در اختیار کسب‌وکارها می‌گذارد. تفاوت ارزش در استارتاپ‌های مختلف به این معنا است که سرمایه‌گذاران متقاعد شده‌اند که استارتاپ آ بیشتر از استارتاپ ب می‌ارزد و حاضرند مبلغ بیشتری روی آن سرمایه‌گذاری کنند. هرچند ممکن است تعیین ارزش استارتاپ در برخی از مراحل رشد دشوار باشد اما در این شرایط نیز با ارزیابی و نگاهی به استارتاپ‌های مشابه می‌توان به ارزش‌گذاری پرداخت. گاهی بنیان‌گذاران تمایل به تعیین ارزش بالاتر دارند تا سهام کمتری از دست دهند و گاهی سرمایه‌گذاران در پی تعیین ارزش پایین‌تر هستند تا درازایِ تزریق سرمایه، سهام بیشتری به‌دست آوردند. درصورتی‌که نه بیش ‌ارزش‌گذاری و نه کم ‌ارزش‌گذاری هیچ کدام به خیر و صلاح کسب‌وکارها یا سرمایه‌گذاران نیست و بهترین کار، تعیین ارزش واقعی و منصفانه یک استارتاپ است.

نحوه مدیریت سرمایه در استارتاپ‌ها

تامین مالی و دریافت وجه نقد پایان راه مسیر جذب سرمایه نیست بلکه سرمایه‌گذاران تمایل دارند بدانند که این سرمایه در کجا و چگونه خرج خواهد شد. پایبندی به تعهدات بعد از جذب سرمایه اهمیت دارد و توصیه‌های زیر در جهت مدیریت سرمایه در استارتاپ‌ها کمک‌کننده است.

• می‌توانید خیلی از کارها را برون‌سپاری کنید.
• تا زمانی که به سود نرسیده‌اید، استخدام افراد جدید را محدود کنید.
• هنگامی که نوبت به استخدام رسید، تیم خود را از بین افراد کاربلد و زبده بسازید.
• لازم نیست در هرکاری به اختراع چرخ بپردازید بلکه می‌توانید تمرکز خود را روی فرآیندهای تکرارپذیر بگذارید.

به‌احتمال زیاد تمام سرمایه‌ دریافتی به همان سرعت خرج نخواهد شد پس مدیریت نقدینگی کوتاه‌مدت نیز امری حیاتی است. مدیریت وجه نقد دریافت شده، بودجه‌بندی دقیق و داشتن استراتژی هزینه کردن نقدینگی می‌تواند باعث موفقیت کسب‌وکار شود. همچنین مدیریت درست نقدینگی زمینه‌ها را برای جذب سرمایه دوره‌های بعدی فراهم می‌کند.

برای ثبت درخواست مشاوره جذب سرمایه، استارتاپ یا کسب‌وکار نوپای خود، کافیست فرم مشاوره را تکمیل و منتظر تماس مشاوران رتیبا باشید.

نتیجه‌گیری

جذب سرمایه یکی از هیجان‌انگیزترین چالش‌های یک کسب‌وکار است. در این شرایط مدیرعامل و بنیان‌گذاران به دنبال اشکال مختلف جذب سرمایه هستند که درصورت موفقیت چرخ‌های استارتاپ به حرکت درآمده و درغیراین‌صورت خبری از رشد و توسعه کسب‌وکار نخواهد بود. فرآیند جذب سرمایه پیچیده و زمان‌بر است و انجام آن بدون درنظر گرفتن همه جوانب نتیجه‌ای جز هرج‌ومرج ندارد. به طور کلی، قبل از هر گونه اقدام برای جذب یا افزای سرمایه، تمام گزینه‌های موجود را بررسی کرده و سپس اقدام کنید. هر کسب‌وکار نوپایی نیازمندی‌های متفاوتی دارد که با لازم است با دقت بالا شناسایی و به آن پاسخگویی شود. همیشه احتمال اینکه بوت‌استرپ و نه جذب سرمایه گزینه مناسب کسب‌وکار نوپای شما باشد، وجود دارد.
درصورت انتخاب جذب سرمایه، برخورداری از نظم، خلاقیت و اشتیاق در ارائه مستندات می‌تواند شانس استارتاپ را افزایش دهد. یک نسخه از پیش تعیین شده و یک سناریوی ثابت برای جذب سرمایه استارتاپ‌ها وجود ندارد. گاهی جذب سرمایه استارتاپ‌ آن قدر طول می‌کشد که استارتاپ به بلوغ برسد. همچنین مخاطرات زیادی نیز ممکن است در مسیر جذب سرمایه برای استارتاپ‌ها به‌وجود بیاید. کسب‌وکارهای زیادی در این مسیر دچار مشکل شده‌ و حیات‌شان به خطر افتاده است. ازآنجایی‌که فرآیند تامین مالی اغلب طولانی، دشوار و پیچیده است، جذب سرمایه تقریبا بدون کمک تخصصی و انجام راهنمایی و مشاوره امکان‌پذیر نیست. درصورتی‌که به مشاوره برای جذب سرمایه استارتاپ و یا مشاوره تامین مالی از اکوسیستم سرمایه‌گذاری خطرپذیر نیاز دارید، گروه مشاوران رتیبا با افتخار در خدمت شما هستند. جهت ثبت درخواست مشاوره جذب سرمایه اینجا کیلیک کنید.

منابع:

• https://visible.vc/blog/fundraising-guide/
• https://blog.hubspot.com/sales/how-startup-funding-works