شرکت‌های دانش بنیان (knowledge based)، رابط‌های ایده و تکنولوژی هستند. این شرکت‌ها با پیوند علم و بازار، به یکی از بزرگترین مزیت‌های رقابتی برای کشورهای توسعه‌یافته تبدیل شده‌اند. دانش سرمایه‌ی اصلی در این نوع شرکت‌هاست، که جز دارایی‌های نامشهود محسوب می‌شود. ارزش گذاری دارایی نامشهود پیچیده بوده و از روش‌های مرسوم نتایج قابل قبولی حاصل نمی‌شود. بنابراین مدل‌های سنتی ارزش گذاری برای ارزیابی شرکت‌های دانش بنیان، قابل استفاده نیست. از طرفی شرکت‌های دانش بنیان نیز مانند بسیاری از کسب‌وکارهای نوپا و استارتاپی، در مسیر بقا و رشد خود، نیاز به آگاهی از ارزش واقعی خود دارند. این دانش از ارزش شرکت، منجر به سهولت ارتباط با سرمایه‌گذاران و سهام‌داران خواهد شد.

اهمیت ارزش گذاری شرکت‌های دانش بنیان

در سه دهه گذشته، سرمایه‌ی فکری و دانش تبدیل به یک محرک حیاتی در پایداری تجارت‌ و اقتصاد شده است. مهم‌ترین تفاوت بین شرکت‌های فعال اقتصادی در گذشته و حال، نوع ارزش و سرمایه است. ارزش در گذشته شامل تولید، اموزش، خرده‌فروشی، عمده فروشی، املاک، تجهیزات و… بود (دارایی‌هایی که برای عوام قابل لمس هستند).

اما ارزش در حال و آینده، اساساً در به کارگیری دانش تعریف می‌شود. بنابراین در شرکت‌های هوشمند، دانش در قالب سرمایه‌های فکری خواهد بود نه سرمایه‌های فیزیکی. به همین دلیل است که بسیاری از کارشناسان بر این باورند که موج بعدی رشد اقتصادی از سوی کسب‌وکارهای دانش بنیان خواهد بود.

با این حال در تمام زمینه‌های مالی، ارزش گذاری یک ضرورت اساسی در سرمایه گذاری‌های تجاری محسوب می‌شود.

اگر به فکر ارزش گذاری شرکت دانش بنیان خود هستید، گروه تحلیل‌گران رتیبا می‌توانند شما را در این مسیر همراهی کنند. جهت ثبت درخواست ارزش گذاری شرکت دانش بنیان، تنها لازم است فرم درخواست مشاوره ارزش‌گذاری را تکمیل کنید.

به چه شرکتی، شرکت دانش بنیان گفته می‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود؟

بر اساس آیین‌نامه ارزیابی موسسات و شرکت‌های دانش بنیان،

“شرکت یا مؤسسه خصوصی یا تعاونی است که به منظور هم‌افزایی علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی (شامل گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری) و تجاری‌سازی نتایج تحقیق و توسعه (شامل طراحی و تولید کالاها و خدمات) در حوزه فناوری‌های برتر و با ارزش افزوده فراوان و بر اساس معیارهای مورد نظر این آیین‌نامه، به تأیید کارگروه می‌رسد.”

انواع شرکت‌های دانش بنیان، معیارهای ارزیابی شرکت‌ها و کالاها و خدمات دانش بنیان، در آیین نامه ارزیابی شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان (مصوب کارگروه مورخ 02/11/1400) به صورت مفصل شرح داده شده است. آیین‌نامه ارزیابی و تشخیص شرکت‌های دانش‌بنیان را می‌توانید از سایت مرکز شرکت‌های دانش بنیان، مشاهده کنید یا در ادامه فایل آن را دانلود کنید.

نقش این شرکت‌ها در اقتصاد یک کشور

شرکت‌های دانش بنیان، از یک سو به تولید علم مشغولند و از سویی دیگر دغدغه ورود به بازار دارند. در کشورهای توسعه‌یافته، بخش گسترده‌ای از سرمایه‌گذاری‌ها بر روی این شرکت‌ها صورت می‌گیرد. شرکت‌های مذکور، مهمترین مزیت رقابتی در دنیای اقتصاد محسوب می‌شوند.

این شرکت‌ها بر؛ دانش، مهارت‌ها، نیروی ماهر و مسلط به فناوری‌های نو، استوار هستند. تمام این موارد از دارایی‌های اصلی یک شرکت دانش بنیان محسوب می‌شود. ثروتی که از جنس دارایی‌های نامشهود است.

پارامترهای ارزشمند در ارزیابی شرکت‌های دانش بنیان از دید سرمایه‌گذاران

فاکتورها و پارامترهایی که کسب‌وکارهای سنتی با آن ارزش گذاری یا ارزیابی می‌شوند، در کسب‌وکارهای نوپا و دانش بنیان کاربردی ندارند. به همین دلیل نیز طی سال‌های اخیر پژوهش‌هایی جهت تعیین عوامل موثر در ایجاد ارزش برای شرکت های دانش بنیان صورت گرفت.

فاکتورهای مالی موثر که سرمایه‌گذاران، ارزش شرکت‌های دانش‌بنیان را با آن می‌سنجند عبارت هستند از:

• درآمد و جریان های نقدی؛
• رشد بازار؛
• عملکرد صنعت و بخش؛
• سهم بازار؛
• هزینه‌ها؛
• هزینه‌های سرمایه ای در پروژه‌های جدید؛
• مخارج تحقیق و توسعه؛
• توسعه محصول جدید

عوامل غیرمالی که به شدت بر تصمیمات سرمایه‌گذار  تأثیر می‌گذارد و برای یک شرکت دانش بنیان خلق ارزش می‌کنند عبارتند از:

• کیفیت مدیریت؛
• کیفیت محصولات و خدمات؛
• قدرت موقعیت بازار؛
• کیفیت توسعه محصول جدید؛
• رضایت مشتری؛
• قدرت فرهنگ شرکتی در مورد نوآوری و تحقیق و توسعه

نتیجه‌گیری

تمام کسب‌وکارها، چه کسب‌وکارهای سنتی و چه کسب‌وکارهای استارتاپی و دانش‌بنیان، نیاز دارند تا ارزش خود را بدانند. هدف از ارزش گذاری شرکت‌های دانش بنیان چیزی متفاوت از هدف ارزش گذاری شرکت‌های با دارایی مشهود نیست. تنها نکته در مورد شرکت‌های دانش بنیان، توجه ارزش گذار به دارایی‌های نامشهود است. برای مطالعه بیشتر می‌توانید مقاله ۷ دلیل ارزش گذاری استارتاپ را مطالعه کنید.

با توجه به تفاوت استارتاپ و شرکت دانش بنیان با کسب و کارهای سنتی، نوع ارزش گذاری‌ها متفاوت است. بدیهی ‌است که در استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش بنیان به دلیل فضای ابهام و عدم قطعیت، ارزش گذاری بیشتر از اینکه ترکیبی از چند روش باشد، به تجربه و تبحر ارزش گذاران وابسته خواهد بود. گروه تحلیل‌گران رتیبا طی ۴ سال گذشته، پروژه‌های ارزش گذاری استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش بنیان را انجام داده است، که در این پورتفولیو می‌توانید آن‌ها را مشاهده کنید.