با تمام خوبی‌هایی که ارزش گذاری دقیق و منصفانه دارد؛ بروز اشتباهات ارزش گذاری نیز از رگ گردن به استارتاپ‌ها نزدیک‌تر است. در فرایند ارزیابی کسب‌وکار؛ با توجه به عوامل و شرایط مختلف، ارزش دقیق و منصفانه سنجیده شده و در قالب یک گزارش به متقاضی ارزش گذاری ارائه می‌شود. هر استارتاپی که برنامه‌ای برای خرید، فروش، ادغام و یا حتی خروج داشته باشد، قبل از هرچیز باید ارزش کسب‌وکار خود را مشخص کند اما بدی قضیه اینجاست که دراین‌بِین ممکن است اشتباهاتی صورت بگیرد. برای جلوگیری از بروز هرگونه اشتباه در ارزش گذاری استارتاپ‌ها لازم است از اشتباهات رایج ارزش گذاری مطلع شوید.
اشتباهات رایج ارزش گذاری استارتاپ‌ها چیست؟
در پاسخ به این‌که چرا کسب‌وکارها دست به تعیین ارزش و ارزیابی خود می‌زنند؛ می‌توانیم بگوییم که آن‌ها قصد انجام کاری را دارند. در دنیای کسب‌وکارها تقریبا قبل از انجام هرکاری به گزارش ارزش گذاری درست و منصفانه احتیاج است. حال تصور کنید که این گزارش با اشتباهات ارزش گذاری پر شده باشد؛ در این شرایط علاوه بر این که استارتاپ نمی‌تواند به سر منزل مقصود برسد، ممکن است آسیب‌های جبران ناپذیری به کسب‌وکار نیز وارد شود. اشتباهات رایج ارزش گذاری استارتاپ‌ها که لازم است از آن‌ها اجتناب کنیم، عبارتند از:
- استفاده از روش ارزش گذاری نامناسب
از آن جایی که هر کسب‌وکاری منحصر به فرد است؛ فرآیند تعیین ارزش باید با توجه به نیاز و شرایط اختصاصی آن‌ها انجام شود. استفاده از یک روش ثابت برای همه کسب‌وکارها، یکی از اشتباهات رایج ارزش گذاری استارتاپ‌ها است.
- استفاده همیشگی از سود حسابداری به جای جریان نقدینگی
نه جریان نقدینگی و نه سود هیچ‌کدام به‌تنهایی نمی‌توانند معیار درست ارزش گذاری کسب‌وکارها باشند؛ بهترین کار اقدام براساس نیاز هر استارتاپ است.
- حذف دارایی‌ها و بدهی‌های کسب‌وکار در پروسه ارزش گذاری
در تعیین ارزش یک کسب‌وکار فرض بر این است که در صورت شکست، با فروش دارایی‌ها تا حدی می‌توان ضرر اولیه را جبران کرد و با قبول این فرض، شرکت با دارایی‌های بیشتر، ارزش بالاتری هم دارد. وضعیت بدهی‌ها هم چندان تفاوتی با دارایی‌ها ندارد؛ درصورت مقروض بودن کسب‌وکار، حذف بدهی‌ها از گزارش نهایی یکی از اشتباهات ارزش گذاری استارتاپ‌ها است.
- حذف هزینه‌های یک کسب‌وکار از گزارش ارزش گذاری
هزینه راه‌اندازی و هزینه جاری برای ادامه کسب‌وکارها حیاتی است؛ حذف حقوق و دستمزد، هزینه خرید تجهیزات لازم و حتی هزینه اجاره ملک در فرایند تعیین ارزش، اشتباه در ارزش گذاری استارتاپ‌ها است.
- درنظر گرفتن ریسک‌های یک کسب‌وکار
انجام ارزش گذاری بدون درنظر گرفتن ریسک‌های اختصاصی آن کسب‌وکار یکی از اشتباهات پرتکرار است. فرض کنید کسب‌وکاری قصد دارد به عنوان تاکسی اینترنتی فعالیت خود را در بازار آغاز کند؛ آیا در نظر نگرفتن نوسان قیمت بنزین در این شرایط کار درستی است؟
- فرض برابر بودن قیمت ساخت یک پروژه با قیمت خرید آن
اگر هزینه راه‌اندازی و ساخت یک استارتاپ برابر با ۵۰۰ تومن باشد، آیا قیمت خرید این استارتاپ هم همان ۵۰۰ تومان است؟ اگر پاسخ شما به این سوال مثبت باشد، دچار یکی از اشتباهات رایج ارزش گذاری شده‌اید. قیمت ساخت یک پروژه منبع معتبری برای ارزش گذاری استارتاپ نیست؛ کسب‌وکار ممکن است قیمتی خیلی بیشتر یا کمتری از قیمت ساخته شده خود داشته باشد.
- سودده فرض کردن تمام کسب‌وکارها
اگر کسب‌وکاری بتواند بابت ارائه محصول یا خدمات یک جریان مداوم نقدینگی راه بیاندازد و از آن کسب درآمد کند، می‌توان با سودده فرض کردن آن ارزش گذاری را انجام داد. در غیر این صورت و با سودده فرض کردن تمام کسب‌وکارها اشتباهی آشکار در تعیین ارزش استارتاپ‌ها رخ داده است.
با علم به این‌که ارزیابی نادرست می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری به کسب‌وکار وارد کند، بهتر است در انتخاب فردی که قرار است ارزش گذاری استارتاپ شما را انجام دهد، سخت‌گیری بیشتری به خرج دهید.
هنگام برخورد با اشتباهات رایج ارزش گذاری استارتاپ‌ها چه باید کرد؟
دیدگاه خوش‌بینانه در کنار وسوسه «یک تنه انجام دادن همه کارها»، مانع از دیده شدن مشکلات می‌شود. گاهی شرایطی پیش می‌آید که بنیان‌گذاران فکر می‌کنند خودشان بهتر می‌توانند ارزشگذاری کسب‌وکارشان را انجام دهند اما هر دو این‌ها از اشتباهات رایج است. برای اجتناب اشتباهات رایج ارزش گذاری، پایبندی به نکات زیر ضروری به نظر می‌رسد:
- انتظارات واقعی داشته باشید.
- انجام ارزشگذاری کار هر کسی نیست؛ بهتر است برون‌سپاری کنید.
- اطلاعات لازم برای انجام ارزشگذاری را در اختیار ارزش‌گذاران قرار دهید.
- رقم ارزشگذاری در گذر زمان ثابت نیست؛ شرایط بازار باعث تغییر ارزش می‌شود.
- انتظار ارزش دقیق و مشخص نداشته باشید؛ ارزیاب‌ها معمولا محدوده‌ای از قیمت به شما می‌دهند.
ارزش گذاری اصولی و منصفانه، نیازی است که دیر یا زود متوجه کسب‌وکارها خواهد شد پس بهتر است هرچه زودتر با آماده‌سازی مستندات اولیه، زمینه را برای انجام ارزش گذاری اصولی و به‌دور از هر گونه اشتباهی فراهم کنید.
کارشناسان ارزشگذاری رتیبا با سال‌ها تجربه در این زمینه می‌توانند در کم‌ترین زمان ممکن گزارش ارزش گذاری را به دور از هر گونه اشتباهات رایج، به متقاضی آن تحویل بدهند. حتی بعد از تحویل گزارش ارزش گذاری، کارشناسان ما پاسخ‌گوی ابهامات شما هستند و تمام تلاش خود را برای برطرف کردن هرگونه ابهام در این زمینه خواهند کرد. با ثبت درخواست ارزش گذاری یک گزارش منصفانه، متناسب با کسب‌وکار خود و به‌دور از هرگونه اشتباه در ارزش گذاری استارتاپ تحویل خواهید گرفت. جهت ثبت درخواست ارزش گذاری استارتاپ اینجا کیلیک کنید.
منابع:
https://www.veristrat.com/blog-valuation/top-10-mistakes-avoid-business-valuation/
